Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 1200 oppslagsord

saman

adverb

Opphav

norrønt saman

Tyding og bruk

i hop, i lag, hos, med kvarandre
Døme
  • arbeide saman;
  • bu saman;
  • drikke eit glas saman;
  • eige noko saman;
  • gå saman om noko;
  • ha barn saman;
  • kalle saman til eit møte;
  • alltid bli nemnde saman – dvs i samband med kvarandre;
  • sitje tett saman – nær kvarandre;
  • slutte seg saman;
  • tromme saman mykje folk;
  • binde saman;
  • bite tennene saman – òg: kjempe mot vanskane;
  • blande saman;
  • brette, falde saman;
  • flyte saman – gå i eitt;
  • lime saman;
  • ruske saman papira;
  • sanke, spare saman;
  • slå saman ei bok;
  • spikre saman ei kasse;
  • bilane støytte saman – dvs kolliderte;
  • bryte, falle, klappe saman – òg overf: få samanbrot;
  • dikte, lyge saman noko;
  • leggje, rekne saman – summere;
  • – alle saman

Faste uttrykk

  • pakke saman
    òg: gje opp
  • skrumpe saman
    minke
  • stå saman
    òg: vere solidarisk
  • ta seg saman
    stramme seg opp
Artikkelside

jambrei

adjektiv

Tyding og bruk

like brei
Døme
  • segla er sydde saman av jambreie dukar
Artikkelside

brukarnamn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kombinasjon av teikn som saman med ein kode gjev brukar tilgjenge til ei digital teneste
Artikkelside

bryggje 2, brygge 2

bryggja, brygga

verb

Opphav

av mellomnorsk bryggja; same opphav som infinitiv av norrønt brugginn (perfektum partisipp)

Tyding og bruk

  1. lage øl
    Døme
    • bryggje øl til jul;
    • bryggje og bake
  2. lage ein drikk av vatn, alkohol eller anna
    Døme
    • bryggje ein kopp kaffi

Faste uttrykk

  • bryggje opp til
    vere i ferd med å kome;
    nærme seg
    • det bryggjer opp til debatt;
    • det brygde opp uvêr
  • bryggje på
    • vere på det første utviklingssteget (av ein sjukdom)
      • eg trur eg bryggjer på noko
    • førebu, planleggje
      • det er noko nytt ho bryggjer på
  • bryggje saman
    lage til i ei snøggvending;
    dikte, røre i hop
Artikkelside

brette 2

bretta

verb

Opphav

norrønt bretta ‘reise opp’; av bratt

Tyding og bruk

bøye, falde, leggje saman
Døme
  • brette arket pent;
  • brette saman avisa;
  • brette inn kanten på noko;
  • brette til sides teppet

Faste uttrykk

  • brette ned
    bøye eller rulle ned
    • brette ned skjortekragen
  • brette opp
    bøye eller rulle opp
    • brette opp buksebeina
  • brette ut
    • breie ut noko som har vore falda saman;
      falde ut
      • brette ut kartet
    • i overført tyding: gjere kjent;
      avsløre (1)
      • brette ut privatlivet sitt
Artikkelside

brett 1

substantiv hankjønn

Opphav

av brette (2

Tyding og bruk

noko som er bøygd oppover eller bretta saman;
kant som er laga med å brette noko
Døme
  • duken låg i tre brettar;
  • bretten på buksa;
  • arket rivna i bretten

Faste uttrykk

  • leggje brett på
    leggje vekt på
Artikkelside

brigade

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk brigata; av mellomalderlatin briga ‘strid’

Tyding og bruk

  1. operativ hæravdeling som er sett saman av fleire bataljonar med støtteavdelingar
    Døme
    • sende ut ein brigade i internasjonale operasjonar
  2. organisert samling av menneske som arbeider for ei sak
    Døme
    • ein brigade med ungdomar som skal drive solidaritetsarbeid i Latin-Amerika
Artikkelside

trippel 3

adjektiv

Opphav

latin triplex, av tri- og av, latin plicare ‘falde saman’, eller latin triplus, av latin tri- og plus ‘meir’; jamfør tri-

Tyding og bruk

som er tre i talet;
Artikkelside

kappe

substantiv hokjønn

Opphav

av mellomalderlatin cap(p)a; jamfør kåpe

Tyding og bruk

  1. sidt og laust plagg, ofte utan ermar og med eller utan hette
    Døme
    • ein domar i svart kappe
  2. ytterplagg med tynnare stoff enn i ein frakk
    Døme
    • ho leitar i lommene på kappa
  3. hovudplagg av lett stoff for kvinner
  4. smalt, rynkete tøystykke over vindauge, dør, på kjole eller liknande
  7. lite hus eller lok over nedgang på fartøy
  8. tekst som inngår i artikkelbasert doktoravhandling og som samanfattar og bind saman dei ulike artiklane;

Faste uttrykk

  • bere kappa på begge akslene
    prøve å vere ven med begge partar i ein strid;
    tene to herrar
  • kappe og krage
  • snu kappa etter vinden
    stø det som for tida er mest populært
  • ta på si kappe
    ta ansvaret for eller utgiftene med
Artikkelside

oppspinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

opphavleg ‘noko som er spunne saman’; jamfør spinn

Tyding og bruk

noko som er dikta opp utan rot i røyndomen, oftast med vond hensikt;
Døme
  • oppspinn frå ende til annan
Artikkelside
Side 1 av 120