Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 7 oppslagsord

relativ 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av relativ (2

Tyding og bruk

relativt ord; sjå relativ (2, 3)
Artikkelside

relativ 2

adjektiv

Opphav

seinlatin relativus; av latin relatus, perfektum partisipp av referre ‘bere tilbake’

Tyding og bruk

  1. tilmåta etter den aktuelle samanhengen eller situasjonen;
    skiftande, ofte til skilnad frå absolutt (2, 1)
    Døme
    • relativ fart;
    • alt er relativt – det kjem an på kva ein samanliknar med; ein har ikkje noko fast (faste verdinormer) å halde seg til
  2. adverb: etter måten, heller, nokså
    Døme
    • greie seg relativt godt;
    • ein relativt stor sum
  3. i grammatikk: som innleier ei relativsetning og syner attende til eit ledd i ei overordna setning
    Døme
    • som kan vere eit relativt pronomen el. ein relativ konjunksjon;
    • der er eit relativt adverb
Artikkelside

karat

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå arabisk; av gresk keration ‘frø frå belgen av johannesbrødfrukta’, som vart brukt som vektlodd

Tyding og bruk

  1. vekteining for edelsteinar og perler
    Døme
    • metrisk karat = 0,2 g
  2. nemning for relativ mengd gull i legering (1)
    Døme
    • 14 karat = ¹⁴⁄₂₄ gull
Artikkelside

relativitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere relativ (2, 1);
det at noko gjeld berre på visse vilkår
Artikkelside

relativisere

relativisera

verb

Tyding og bruk

gjere relativ (2, 1), løyse frå, sjå bort frå faste reglar (retningslinjer)
Døme
  • relativisere frå faste rettsprinsipp
Artikkelside

det 2

determinativ demonstrativ

Opphav

norrønt þat, þet, n av sá ‘den’

Tyding og bruk

3. person eintal inkjekjønn; jamfør den (1 og og dei (1
Døme
  • sjå det (huset) (der);
  • korleis det?
  • det var verre, det;
  • rop, og det høgt!
  • reise sin veg, det går ikkje;
  • det å leve;
  • det at ein kjem for seint, kan vere grunn nok;
  • 1,80 og vel så det;
  • du kan kome hit for det – likevel
  • som relativ
    • det ein har lova, får ein halde
Artikkelside

datering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. påføring av dato
    Døme
    • datering av varer;
    • brevet mangla datering
  2. tidfesting
    Døme
    • relativ datering;
    • radiologisk datering;
    • datering av fossil

Faste uttrykk

  • radiologisk datering
    det å fastsetje alderen på mineral, oldfunn og liknande med å måle kor langt nedbrytinga av radioaktive stoff har kome
Artikkelside