Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

fleksibel

adjektiv

Opphav

av latin flektere

Tyding og bruk

som lett tilpassar seg, eller som gjev høve til val og variasjon;
tøyeleg, elastisk, smidig
Døme
  • eit fleksibelt materiale;
  • ei fleksibel ordning;
  • ein fleksibel leiar

Faste uttrykk

  • fleksibel arbeidstid
    arbeidstid som ein arbeidstakar kan forskyve etter eige ynske innanfor fastsette rammer;
    fleksitid
Artikkelside

mjuke 2

mjuka

verb

Tyding og bruk

gjere mjuk eller mjukare;
gjere meir fleksibel;
gjere lettare;
Døme
  • gjere tøyingar for å mjuke opp kroppen;
  • mjuke opp reglane;
  • mjuke opp stemninga
Artikkelside

løyse

løysa

verb

Opphav

norrønt leysa, av lauss ‘løs’

Tyding og bruk

  1. gjere laus frå eit feste
    Døme
    • løyse ein båt;
    • løyse kyrne
  2. gjere fri frå skyldnad, tvang eller liknande
    Døme
    • løyse nokon ut av ein vanskeleg situasjon
  3. gjere lausare eller romslegare;
    opne
    Døme
    • løyse ein knute;
    • han løyste på snippen;
    • ho løyser grepet
  4. gje fritt løp;
    fyre av
    Døme
    • løyse eld;
    • dei løyste skot
  5. blande eit stoff i væske så det dannar seg ei einsarta blanding;
    Døme
    • løyse ein tablett i vatn
  6. finne svar eller forklaring på
    Døme
    • løyse ei gåte;
    • løyse kryssord;
    • ho løyser likninga;
    • dei løyste oppgåva
  7. greie opp i;
    ordne
    Døme
    • dei løyste problemet
  8. skaffe seg ved å betale for;
    kjøpe
    Døme
    • løyse billett;
    • krevje at hobbyfiskarar løyser fiskekort

Faste uttrykk

  • løyse av
    kome i staden for;
    ta over etter;
    avløyse (1)
    • dagskiftet løyser av nattskiftet klokka sju
  • løyse inn
    betale for å få att eit verdipapir, eit pant eller liknande
    • løyse inn ein veksel;
    • løyse inn klokka hos pantelånaren
  • løyse opp
    • få eitt stoff til å blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • løyse opp salt i vatn
    • få til å dele seg opp i mindre einingar
      • politiet løyste opp demonstrasjonen
    • få til å bli mindre stiv, stram, spend eller liknande;
      gjere meir fleksibel
      • løyse opp stive kroppar;
      • ho er flink til å løyse opp stemninga
  • løyse seg opp
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyste seg opp
    • smuldre opp;
      bli borte
      • skodda løyste seg opp;
      • køen har løyst seg opp
  • løyse seg
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyser seg i varmt vatn
    • om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
      • problemet løyste seg sjølv
  • løyse ut
    • betale ut ein medeigar for å ta over parten hans
      • ho løyste ut syskena etter at faren døydde
    • setje i gang;
      utløyse (2)
      • løyse ut eit skred;
      • innbrotet løyste ut alarmen
    • la kome til uttrykk;
      forløyse (2, 2)
      • løyse ut evnene sine
Artikkelside

løyse opp

Tyding og bruk

Sjå: løyse
  1. få eitt stoff til å blande seg med eit anna stoff, særlig ei væske, slik at blandinga blir einsarta
    Døme
    • løyse opp salt i vatn
  2. få til å dele seg opp i mindre einingar
    Døme
    • politiet løyste opp demonstrasjonen
  3. få til å bli mindre stiv, stram, spend eller liknande;
    gjere meir fleksibel
    Døme
    • løyse opp stive kroppar;
    • ho er flink til å løyse opp stemninga
Artikkelside

elastisk

adjektiv

Opphav

gjennom tysk, frå nylatin, av gresk elaunein ‘setje noko i rørsle’

Tyding og bruk

  1. om materiale: som går attende til den opphavlege forma si etter å ha vore tøygd eller pressa;
    Døme
    • elastisk halsband;
    • elastiske strømper
  2. i overført tyding: spenstig, fjøral
    Døme
    • ein elastisk og sterk spelar
  3. i overført tyding: som tilpassar seg ulike tilhøve;
    Døme
    • elastisk ordning;
    • ein elastisk politikar
Artikkelside

infleksibel

adjektiv

Opphav

jamfør in- og fleksibel

Tyding og bruk

som ikkje bøyer eller tilpassar seg lett;
ikkje fleksibel, ubøyeleg
Artikkelside

fleksibel arbeidstid

Tyding og bruk

arbeidstid som ein arbeidstakar kan forskyve etter eige ynske innanfor fastsette rammer;
Sjå: fleksibel
Artikkelside

foranderleg

adjektiv

Opphav

frå tysk; av forandre

Tyding og bruk

  1. som kan forandrast
    Døme
    • organisasjonen må vere fleksibel og foranderleg
  2. som endrar seg;
    skiftande
    Døme
    • foranderlege samfunn;
    • personlegdomen er ein foranderleg storleik
Artikkelside

flekse

fleksa

verb

Tyding og bruk

  1. ha eller bruke fleksitid;
    vere fleksibel med omsyn til tidspunkt
    Døme
    • flekse på jobb;
    • eg kan flekse litt med tida
  2. spenne (muskel)
    Døme
    • stå og flekse framfor spegelen
Artikkelside

tøyeleg

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt teygiligr ‘lokkande’

Tyding og bruk

som lèt seg tøye (lett);
Døme
  • tøyeleg snor, skinn, stoff;
  • ei tøyeleg ordning – lite fast el. streng;
  • eit tøyeleg omgrep – som kan definerast nokså vidt el. ulikt
Artikkelside
Side 1 av 2