Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 986 oppslagsord

stad 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt staðr; samanheng med stå (3

Tyding og bruk

  1. avgrensa område;
    Døme
    • finne ein høveleg stad til leirplass;
    • fastsetje tid og stad for møtet;
    • det var feil fleire stader i boka;
    • smørje salve på den vonde staden
  2. hus;
    lokalitet, område som ein søkjer til
    Døme
    • ha ein fin stad ved sjøen;
    • ein stad å vere;
    • dei går aldri nokon stad – dei held seg heime
  3. Døme
    • vere frå ein liten stad;
    • reise frå stad til stad;
    • reise inn til staden – til (kjernen i) byen;
    • vere av dei mektige på staden;
    • vere til stades – nærverande
  4. Døme
    • tenk deg i min stad;
    • gje noko anna i staden
  5. varig verknad;
    Døme
    • det er ikkje nokon stad i det

Faste uttrykk

  • dra av stad
    leggje i veg;
    reise
  • ein viss stad
  • same staden
    tilvising til ein stad i ein tekst som er nemnd tidlegare;
    forkorta sst.
  • til stades
    • som er på den gjeldande plassen
      • alle elevane på til stades;
      • fyrsten var sjølv til stades
    • som er eller eksisterer i ein samanheng;
      tilgjengeleg, nærverande;
      finst
      • føresetnadene er ikkje lenger til stades
Artikkelside

stad 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med stø (1

Tyding og bruk

Artikkelside

stad 3

adverb

Opphav

eigenleg forkorting for av stad

Tyding og bruk

av stad, av garde, bort
Døme
  • renne, springe stad
Artikkelside

papirnamn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

namn på stad, person eller liknande som berre blir brukt i offisielle dokument
Døme
  • Øvre Furufjell var berre papirnamnet på garden, ingen kalla han det
Artikkelside

papirbos, papirboss

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. bos av papp eller papir;
    Døme
    • dei sette fyr på papirboset
  2. stad der ein kastar papp og papir til gjenvinning (1)
    Døme
    • kan ein kaste konvoluttar i papirboset?
Artikkelside

parallelltekst

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

  1. to eller fleire versjoner av same tekst på ulike språk
    Døme
    • boka har parallelltekstar på fire språk
  2. i Bibelen: tekstavsnitt som svarer til eller omhandlar same hending eller tanke ein annan stad
Artikkelside

paradis

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt paradís, gjennom latin og gresk; frå persisk ‘hage’

Tyding og bruk

  1. Guds hage, der Adam og Eva først heldt til, ifølgje Det gamle testamentet;
  2. bustad for dei frelste etter døden;
  3. særleg innbydande og vakker stad;
    ideell tilhaldsstad
    Døme
    • staden er eit paradis for ungar
  4. barneleik der ein hoppar i oppteikna ruter på bakken
    Døme
    • hoppe paradis

Faste uttrykk

  • det tapte paradiset
    forvunnen eller tapt lykketilstand
  • kor lenge var Adam i paradis?
    kor lenge varte lykka eller idyllen?
  • slangen i paradiset
    det vonde som trugar eller øydelegg lykka
Artikkelside

papirkorg

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. korg eller bytte til å ha papiravfall i
    Døme
    • han kasta brevet i papirkorga
  2. i IT: digital mappe eller katalog der ein legg filer som ein skal slette
  3. i overført tyding: tenkt stad for ting som er uynskte og verdilause
    Døme
    • denne lova høyrer heime i papirkorga
Artikkelside

sjå 2

verb

Opphav

norrønt sjá; jamfør sett (4

Tyding og bruk

  1. oppfatte med auga;
    leggje merke til;
    bli var
    Døme
    • sjå ein samanstøyt mellom to bilar;
    • sjå nokon kome;
    • sjå at nokon kjem;
    • kan du sjå hunden der borte?
    • brått såg eg noko på vegen framfor meg;
    • ikkje sjå snurten av ein;
    • ikkje sjå handa framfor seg;
    • sjå flisa i auget åt bror sin – Matt 7,3
  2. vende blikket mot;
    Døme
    • sjå der, no regnar det;
    • sjå ein film, ei utstilling;
    • sjå ei sak frå begge sider;
    • sjå i avisa
    • vitje
      • sjå innom (til) ein;
      • sjå opp! – pass på, ver på vakt!
      • sitje roleg og sjå på – berre sitje passiv;
      • har du sett på maken?
    • granske, undersøkje
      • vil du sjå på denne motoren?
  3. få lære, oppleve, vite;
    Døme
    • den som lever, får sjå;
    • vi får sjå korleis det går;
    • det er noko ein sjeldan ser – er vitne til;
    • du skal sjå det går nok bra
    • tenkje etter, fundere
      • la meg sjå, det er femten år sidan
    • innsjå, skjøne
      • der ser du korleis det går;
      • så langt eg kan sjå, skulle det gå bra;
      • ho er rik, ser du
    • vilje (2, ynskje
      • eg ser helst at du går;
      • ikkje sjå på prisen – ikkje bry seg om prisen
  4. om utsjånad: gje inntrykk av, likjast
    Døme
    • å sjå til er han ein kraftkar
  5. refleksivt:
    Døme
    • sjå framfor seg;
    • sjå seg tid til – ha tid til
  6. i uttrykk med partikkel

Faste uttrykk

  • ikkje sjå ut
    vere fæl, underleg å sjå på
  • sjå att
    møtast på nytt, finne att
  • sjå bort frå
    ikkje rekne med;
    ignorere
    • bare sjå bort fra den siste meldingen min;
    • sett bort frå far, kven kjem i brudlaupet?
  • sjå etter
    • passe på nokon eller noko
      • eg ser etter tinga hans medan er vekke;
      • ho ser etter tantabarna sine i helga
    • leite etter noen eller noe
      • jeg ser etter fjernkontrollen;
      • vi såg etter sopp
  • sjå fram til
    glede seg til
  • sjå gjennom
    lese fort (i ei bok eller eit dokument)
  • sjå godt ut
    ha ein god utsjånad, verke frisk, i form
  • sjå i auga
    godta;
    vedgå
  • sjå kvarandre
    òg: møtast
  • sjå ned på nokon
    kjenne seg betre enn nokon;
    forakte
    • ho ser ned på alle som ikkje har same utdanning som henne
  • sjå opp til
    setje høgt;
    beundre, dyrke (2, 4)
  • sjå seg om/omkring/rundt
    • leite etter noko eller nokon
      • dei ser seg om etter ein ny stad å bu;
      • ho ser seg omkring etter brillene
    • kike rundt seg
      • dei ser seg om på det nye kontoret
    • reise rundt
      • han vil sjå seg litt rundt i landet
  • sjå seg råd/i stand til
    kunne eller ha høve til å gjere noko
    • i år ser vi oss råd til ein skikkeleg ferie;
    • eg ser meg ikkje i stand til å gå på jobb i dag
  • sjå seg føre
    gå varsamt;
    passe seg
    • sjå deg godt føre før du kryssar vegen
  • sjå seg rundt etter
    leite etter (noko)
  • sjå seg råd til
    ha høve el råd til
  • sjå til
    • passe på;
      ha tilsyn med, syte for
      • eg ser til dyra;
      • du må sjå til at gjestene får mat
    • ta fatt på;
      setje i gang med
      • nå får vi sjå til å byrje arbeidet
  • sjå ut
    ha ein bestemt framtoning;
    framstå (2)
    • han ser flott ut i den dressen;
    • du ser friskare ut i dag;
    • det ser ut som vi kan dra no;
    • sjå ut kandidatar til oppdraget
  • sjå vekk frå
    òg: ikkje rekne med eller ta omsyn til;
    sjå bort frå
Artikkelside

gjennomreise, gjennomreis

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

reise (1 gjennom ein stad på veg til ein annan
Døme
  • eg er her berre på gjennomreise
Artikkelside
Side 1 av 99