Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 56 oppslagsord

sikker

adjektiv

Opphav

latin securus ‘sutlaus’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • brannsikker;
    • skotsikker;
    • isen er sikker;
    • her er det sikkert for flaum;
    • ha ei sikker stilling
  2. til å stole på;
    Døme
    • ei sikker hjelp;
    • ein sikker ven;
    • ikkje vere heilt sikker for å naske litt – ikkje heilt fri for;
    • sikre teikn og varsel;
    • dra sikre slutningar;
    • sikkert og visst;
    • så sikkert som eg heiter Per;
    • eit sikkert middel mot forkjøling – som ikkje slår feil;
    • så sikkert som amen i kyrkja
    • adverb: truleg
      • ho er sikkert komen
  3. fast, overtydd, urikkeleg
    Døme
    • vere sikker på noko;
    • ha sikker tru på noko;
    • vere sikker i si sak
  4. Døme
    • vere sikker på handa;
    • skyte sikkert

Faste uttrykk

  • sikre papir
    verdipapir som gjev fast og god inntekt
Artikkelside

psyke ned

Tyding og bruk

få til å miste motet eller trua på seg sjølv;
Sjå: psyke
Døme
  • ho psyka ned konkurrenten ved å framstå som sikker på siger
Artikkelside

psyke 2

psyka

verb

Opphav

jamfør psyke (1

Faste uttrykk

  • psyke ned
    få til å miste motet eller trua på seg sjølv
    • ho psyka ned konkurrenten ved å framstå som sikker på siger
  • psyke opp
    gje trua på seg sjølv;
    setje i (kamp)humør
    • eg psyka meg opp før eksamen;
    • trenaren prøvde å psyke opp laget før andre omgang
  • psyke ut
    få til å miste motet eller trua på seg sjølv
    • vi må ikkje la oss psyke ut av litt motgang;
    • han prøvde å psyke ut konkurrenten
Artikkelside

påle 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt páll; jamfør latin palus ‘påle’

Tyding og bruk

stolpe, staur, stokk (som er driven ned i grunnen)
Døme
  • huset stod på pålar

Faste uttrykk

  • stå som ein påle
    stå støtt;
    vere påliteleg og sikker
    • han står som ein påle i norsk kunsthistorie
Artikkelside

stå som ein påle

Tyding og bruk

stå støtt;
vere påliteleg og sikker;
Sjå: påle
Døme
  • han står som ein påle i norsk kunsthistorie
Artikkelside

forsøkje, forsøke

forsøkja, forsøka

verb

Opphav

frå lågtysk, frå tysk ‘søkje mot eit mål’; av for- (2 og søkje (2

Tyding og bruk

gjere eit forsøk på noko
Døme
  • han har forsøkt alt;
  • forsøkje å finne løysingar

Faste uttrykk

  • forsøkje seg
    freiste å gjere noko utan å vere sikker på å lukkast
    • ho forsøkte seg på ein solokarriere
Artikkelside

kurs 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin cursus ‘løp’

Tyding og bruk

  1. retning for rørsle;
    Døme
    • stikke ut kursen;
    • halde kursen;
    • skiløparane kom ut av kurs i uvêret;
    • setje kursen heim
  2. retning for utvikling;
    måte å forhalde seg til noko eller noko på
    Døme
    • landet måtte endre kurs;
    • dette endra kursen på historia
  3. gjeldande verdi på pengar, verdipapir og liknande
    Døme
    • kursen på pundet har stige;
    • aksjane fall i kurs
  4. einskild leidning i eit elektrisk system;

Faste uttrykk

  • leggje om kursen
    • forandre retning
      • flyet la om kursen nokre grader
    • forandre plan eller haldning
      • regjeringa må leggje om kursen
  • stø kurs
    fast eller sikker retning;
    fast haldning eller plan
    • flyet hadde stø kurs;
    • laget held stø kurs mot elitedivisjonen
  • stå høgt i kurs
    vere høgt verdsett;
    vere godt likt
    • den nye plata står høgt i kurs hos fansen
Artikkelside

ivareta, ivaretake

ivaretaka

verb

Tyding og bruk

ta vare på eller ta hand om;
Døme
  • ivareta eigne interesser;
  • dårleg bemanning gjer det vanskeleg å ivareta oppgåvene på ein sikker måte
Artikkelside

idiotsikker

adjektiv

Opphav

etter engelsk foolproof

Tyding og bruk

om maskin, innretning, instruks eller liknande: som er så enkel, ufarleg eller lettforståeleg at kven som helst kan bruke eller forstå han;
heilt sikker
Artikkelside

identifikasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå mellomalderlatin; jamfør identifisere

Tyding og bruk

  1. det å identifisere eller bli identifisert
    Døme
    • politiet manglar sikker identifikasjon av dei omkomne
  2. Døme
    • har du identifikasjon?
Artikkelside
Side 1 av 6