Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

fire 2

fira

verb

Opphav

gjennom lågtysk; frå fransk virer ‘dreie’

Tyding og bruk

slakke, sleppe etter;
heise ned, la sige, senke
Døme
- fire seglet;
- fire ned kista;
- fire seg ned i tau
gje etter, føye seg;
slå av
Døme
- fire på krava

Faste uttrykk

ikkje fire/vike ein tomme
stå fast på standpunktet sitt
kommunen firer ikkje ein tomme på krava;
dei var standhaftige og veik ikkje ein tomme

vike 1

vika

verb

Opphav

norrønt vík(j)a

Tyding og bruk

dra seg attende;
gå til sides
Døme
- fienden vik attende;
- køyretøy skal vike for trafikk frå høgre;
- natta må vike for dagen;
- vike av frå kursen;
- vike unna, til sides
- i presens partisipp:
gje etter;
forlate
Døme
- den vik som veit mest;
- vike formannsplassen;
- vike prioritet – avstå

Faste uttrykk

ikkje fire/vike ein tomme
stå fast på standpunktet sitt
kommunen firer ikkje ein tomme på krava;
dei var standhaftige og veik ikkje ein tomme
på vikande front
i ferd med å gje opp, gje etter eller liknande;
på defensiven

leider

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

taustige med tretrinn, særleg til å hengje utanbords på skip
stige eller trapp, til dømes mellom skipsdekk og lasterom
ståltau som eit sneisegl renn på når ein heiser og firer det

firar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

noko eller nokon som har talet, verdien eller plass nummer fire (1
Døme
- firaren gjekk nettopp;
- han vart firar i konkurransen
kapproingsbåt med fire roarar

terning

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ten(n)ingr, truleg av lågtysk terninc; frå latin quaternio ‘firar i terningspel’

Tyding og bruk

kubisk spelebrikke med seks like sider og der kvar side har mellom éin til seks prikkar
Døme
- spele med terningar;
- kaste terningane
lite, meir eller mindre kubisk stykke av noko, til dømes av ei matvare
Døme
- skjere kjøt i terningar
- - buljongterning