Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 107 oppslagsord

sleppete

adjektiv

Tyding og bruk

om fjell: som har (mange) slepper
Artikkelside

skuringsstripe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stripe som stein i botnmorenar lagar i fast fjell under is i rørsle
Artikkelside

skilje 2

skilja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skilja, eigenleg ‘kløyve’

Tyding og bruk

  1. fjerne, føre frå kvarandre
    Døme
    • skilje borken frå veden;
    • skilje to som slåst
    • plukke ut, sortere
      • skilje gutar og jenter
  2. gå frå kvarandre, ta avskil
    Døme
    • skilje lag
  3. refl, løyse seg opp, sprekke
    Døme
    • fløyten skil seg
  4. dele, lage grense
    Døme
    • høge fjell skil dei to dalane
    • gjere ulik
      • det er mykje som skil dei;
      • det skilde berre tre sekund mellom første- og andremann – skilnaden var berre tre sekund
  5. Døme
    • kva skil det deg?
  6. halde frå kvarandre;
    Døme
    • ho kunne ikkje skilje dei frå kvarandre

Faste uttrykk

  • skilje seg ut
    vere ulik andre
Artikkelside

skar 2, skard

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skarð; samanheng med skar (3

Tyding og bruk

  1. stad der eit lite stykke er skore ut eller manglar;
    Døme
    • skyteskar;
    • skjere eit skar i karmen;
    • eit skar i ljåen
    • i overført tyding: minking, skjemming, tap
      • eit skar i gleda
  2. (fjell)kløft
    Døme
    • ei fjellrekkje med tindar og skar
  3. bit, brot (5) av knust glas, steintøy og liknande
    Døme
    • potteskar
Artikkelside

sate

substantiv hokjønn

Opphav

av sitje

Tyding og bruk

lita flate (på eit fjell, i ei fjellside);
Artikkelside

salpeter

substantiv hankjønn

Opphav

latin sal petrae ‘salt av fjell, stein’

Tyding og bruk

nemning på visse salt av salpetersyre, brukte i handelsgjødsel
Døme
  • gjødsle med salpeter
Artikkelside

rygg

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hryggr

Tyding og bruk

  1. bakre del av overkropp
    Døme
    • rette ryggen;
    • vere brei over ryggen;
    • falle ein i ryggen – gå til åtak bakanfrå, svike;
    • bak ryggen på ein – utan at vedkomande veit om det, i smug
  2. øvste del av dyrekropp
    Døme
    • okserygg;
    • sitje på ryggen av ein hest;
    • katten skyt rygg
  3. (øvste del av) langstrekt fjell, høgdedrag og liknande
    Døme
    • fjellrygg;
    • åsrygg;
    • bølgjerygg
  4. del på stol, benk og liknande til å lene ryggen mot;
  5. bakarste del av bok
    Døme
    • skinnrygg
  6. del av klesplagg som dekkjer ryggen
    Døme
    • hol i ryggen på jakka

Faste uttrykk

  • ha i ryggen
    kunne lite på (noko(n)) til hjelp og støtte
  • ha ryggen fri
    vere sikra retrett
  • ha sterk rygg
    i overført tyding: tole mykje
  • leggje ryggen til
    hjelpe til
  • med ryggen mot veggen
    (kjempe) på siste skanse; (slåst) for livet
  • ta på ryggen
    ta på seg ei bør el. eit tungt ansvar
  • vende ryggen til
    vise (nokon) frå seg, svikte, forsmå
Artikkelside

ringfjell

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sirkelforma fjell mellom anna på månen og Mars
Artikkelside

nos

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nǫs; same opphav som nase (1

Tyding og bruk

  2. bratt, framspringande høgd på eit fjell
Artikkelside

gjel 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt gil; samanheng med geil og gine

Tyding og bruk

  1. (trong, djup) kløft i berg eller fjell
    • eit stygt gjel
  2. i overført tyding: avgrunn, gap (2
    • det er eit gjel mellom meiningane deira
Artikkelside
Side 9 av 11