Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 80 oppslagsord

tverrband

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

band som går på tvers (til dømes på felehals, på klede)
Artikkelside

træ, træde 2

træda

verb

Opphav

jamfør islandsk þræða; av tråd

Tyding og bruk

  1. setje tråd i
    Døme
    • træ ei nål
  2. smette, stikke, føre (noko tynt) tvers gjennom eller inn i (ei opning på) noko
    Døme
    • træ (tråden) i nåla;
    • træ i skolissene;
    • træ seg gjennom gluggen
  3. feste, hengje, stikke, smette (noko på noko tynt eller utståande)
    Døme
    • træ (opp) fisk på ein streng, perler på ei snor, kornband på ein staur;
    • træ på seg hanskane;
    • træ genseren over hovudet

Faste uttrykk

  • træ ned over hovudet på
    gjennomføre (ei ordning) utan samtykke el. medverknad frå dei det gjeld
Artikkelside

transversal 2

adjektiv

Opphav

frå mellomalderlatin

Tyding og bruk

som går på tvers, motsett longitudinal
Artikkelside

transvers

substantiv hankjønn

Opphav

av latin transversus ‘som går på tvers’ perfektum partisipp av transvertere, av latin trans- og vertere ‘vende’; jamfør trans-

Tyding og bruk

retning loddrett på eit plan
Artikkelside

terskel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þresk(j)ǫldr

Tyding og bruk

  1. òg i overført tyding: byrjing, innleiing, særleg i uttrykk:
    Døme
    • stå på terskelen til (noko nytt)
  2. langvoren høgd eller rygg under vatn (til dømes tvers over ein fjord);
    (kunstig, lågt) stenge tvers over elv, bygd for å heve vasstanden ovanfor
  3. minste påverknad på eit sanseorgan som må til for å få til ein reaksjon
Artikkelside

takryttar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lite tårn tvers over eit møne til pynt eller som klokketårn
Artikkelside

sal 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sǫðull

Tyding og bruk

  1. sete på ryggen av eit ridedyr
    Døme
    • leggje sal på hesten;
    • svinge seg i salen
  2. underlag til å bere og fordele trykket av last på ryggen av lastedyr
    Døme
    • kløvsal;
    • pakksal
  3. ryggdekke
  4. særleg på storfe: avvikande fargeparti tvers over ryggen
  5. festebøyel for til dømes elektriske leidningar
  6. oppbøygd lag i berg eller malmlag

Faste uttrykk

  • sitje fast i salen
    ha ei trygg maktstode
  • vippe av salen
    òg: felle ein motstandar
Artikkelside

sakse 2

saksa

verb

Opphav

norrønt saxa; av saks (1 og saks (4

Tyding og bruk

  1. klippe ut
    Døme
    • sakse noko frå ei avis
  2. hakke sund med øks, kniv og liknande
    Døme
    • sakse opp grønsakene til ein salat
  3. kome i kryss, på tvers
    Døme
    • skiene saksa gjennom heile svevet
Artikkelside

rå 5

adjektiv

Opphav

norrønt hrár

Tyding og bruk

  1. som ikkje er (nok) kokt, steikt eller spekt
    Døme
    • rått kjøt;
    • brødet var rått inni
    • adverb:
  2. Døme
    • rå huder;
    • rått sukker – uraffinert
  3. Døme
    • vere rå og hjartelaus;
    • køyre rått;
    • ein rå pris;
    • ein rå vits
  4. noko våt (tvers igjennom), fuktig, råsken
    Døme
    • rått vêr;
    • rå ved;
    • støvlane er rå inni

Faste uttrykk

  • sluke rått
    godta (noko) kritikklaust
Artikkelside

rå 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rá

Tyding og bruk

  1. stong, grann trestamme, til dømes i fiskehjell
  2. på seglskip: rund bom som sit på tvers av mast og gjev feste for råsegl
Artikkelside
Side 7 av 8