Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 105 oppslagsord

ynskje, ynske 2, ønske 2, ønskje

ynskja, ynska, ønska, ønskja

verb

Opphav

norrønt ǿskja, ýskja; formene med -n- kjem av innverknad frå lågtysk wunschen

Tyding og bruk

  1. kjenne trong, lyst til;
    gjerne vilje;
    lengte etter
    Døme
    • eg skulle ynskje du slutta med det der;
    • ynskje seg noko til jul;
    • eg skulle ynskje det kom litt regn no
  2. ha ynske (1, 2) om (for ein annan);
    uttrykkje voner om (at det skal gå slik eller slik)
    Døme
    • eg ynskjer at det skal gå deg godt;
    • ynskje kvarandre god jul
Artikkelside

fram

adverb

Opphav

norrønt fram(m) av adjektivet framr ‘god, gjæv’; jamfør fremre og fremst

Tyding og bruk

  1. i den leia ein ser eller fer;
    framover, mot eit visst mål, ofte med overført tyding
    Døme
    • fare fram;
    • ture fram;
    • kome seg fram i verda;
    • sjå noko fram for seg;
    • prøve seg fram;
    • gå fram til husa
  2. utover i tida;
    vidare, lenger
    Døme
    • fram gjennom tidene;
    • lenger fram på våren;
    • fram mot jul;
    • når det lid fram i veka
  3. til endes, til målet
    Døme
    • det er langt fram enno;
    • nå fram;
    • kome fram;
    • kjempe fram ei sak;
    • hjelpe nokon fram i livet;
    • bere fram eit foster;
    • avle fram paprika
  4. til syne, ut i dagen, ut, til stades
    Døme
    • bryte fram;
    • gro fram;
    • piple fram;
    • finne fram noko frå skapet;
    • by fram mat;
    • stige fram;
    • vise seg fram;
    • lokke fram noko eller nokon;
    • leggje fram ei sak;
    • seie fram ei helsing;
    • stotre fram eit ord;
    • tydinga går fram av samanhengen;
    • sanninga skal fram
  5. Døme
    • lenger fram i kupeen

Faste uttrykk

  • att og fram
    • i rørsle mellom to punkt;
      fram og tilbake (1)
      • gå att og fram på vegen
    • om og men
      • det var mykje att og fram før dei bestemte seg
  • beint fram
    • nett som det er framstilt
      • stave eit ord beint fram;
      • ei keisam historie om ein les ho beint fram
    • ikkje vanskeleg;
      problemfri;
      lett (2);
      beintfram (2)
      • vegen ut av dette uføret er ikkje enkel og beint fram
    • utan atterhald;
      med reine ord;
      beintfram (3)
      • seie si meining beint fram
    • rett og slett;
      verkeleg (3), sanneleg
      • dette er beint fram trist;
      • ho er beint fram ikkje til å stogge;
      • eg tykkjer beint fram at …
  • fram og tilbake
    • i rørsle mellom to punkt;
      att og fram (1)
      • fram og tilbake i tid;
      • bilane køyrer fram og tilbake
    • for og imot
      • eg har tenkt mykje fram og tilbake på kva eg skal gjere
  • få/ha fram
    gjere kjent;
    understreke
    • få fram kva ein meiner;
    • ho vil ha fram alle sider ved saka
  • halde fram
    • gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
    • hevde (1, 2)
      • han heldt fram at han hadde vunne saka
  • sjå fram til
    gle seg til, vente på noko
    • ho ser fram til å samarbeide med dei
  • stå fram
    vise seg, tre fram
    • han stod fram som ein angrande syndar
Artikkelside

etterjulsvinter

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vinter etter jul
Døme
  • på etterjulsvinteren;
  • ein kald etterjulsvinter
Artikkelside

nyttår, nyår

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ny (2

Tyding og bruk

  1. nytt år
    Døme
    • godt nyttår!
  2. tida rundt eit årsskifte
    Døme
    • etter nyttår;
    • mellom jul og nyttår
Artikkelside

julemarknad, jolemarknad

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

marknad i tida før jul, med buer der ein mellom anna sel julepynt, ting til julegåver og mat og drikke
Artikkelside

julepynt, jolepynt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

pynt ein har til jul
Døme
  • lage julepynten sjølv
Artikkelside

julegryte, jolegryte

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

gryte som blir brukt til innsamling av pengar og gåver til fattige til jul
Artikkelside

julestri, jolestri

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

strev og annsemd før jul;
Døme
  • bli heft midt i julestria
Artikkelside

julesnø, jolesnø

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

snø som kjem til jul
Døme
  • julesnøen fall stille og kvit
Artikkelside

julenummer, jolenummer

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

spesielt nummer av blad eller tidsskrift som blir utgjeve til jul
Artikkelside
Side 4 av 11