Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 58 oppslagsord

kople

kopla

verb

Opphav

av lågtysk koppelen; jamfør koppel

Tyding og bruk

  1. binde saman hundar i koppel (1);
    setje koppel (2) på hund
  2. feste to eller fleire einskilddelar saman;
    binde saman
    Døme
    • kople saman systema;
    • kople til høgtalaren
  3. bringe saman;
    sameine
    Døme
    • dei kopla politikarar og næringsliv
  4. finne samanheng mellom fenomen, hendingar eller personar
    Døme
    • kople lyd med bokstav
  5. formidle kontakt mellom to personar
    Døme
    • ho kopla forfattaren med den kjende saksofonisten

Faste uttrykk

  • kople av
    ta pause frå noko;
    slappe av
    • kople av frå kjas og mas i byen
  • kople frå
    bryte sambinding med;
    losne frå
    • kople frå vogna
  • kople inn
    • setje ei eining i samband med ei anna;
      setje i funksjon;
      slå på
      • kople inn straumen
    • involvere i ei sak eller ein prosess
      • politiet er kopla inn
  • kople om
    • endre sambandet mellom delar, gjenstandar eller nettverk
      • kople om leidningane
    • endre tankemønster eller liknande
      • det er ikkje lett å kople om mentalt
  • kople opp mot
    • bringe ei eining i kontakt med ei anna
      • høgspentlinjene skal koplast opp mot sjøkabelen
    • knyte eit forhold eller ei sak til noko anna
      • ulykka vart kopla opp mot alkoholbruken i gjengen
  • kople opp
    setje i drift;
    montere
    • kople opp nytt datautstyr
  • kople ut
    • setje ut av funksjon;
      slå av
      • kople ut straumen
    • slutte å tenkje på
      • no må du prøve å kople ut problema
Artikkelside

kople av

Tyding og bruk

ta pause frå noko;
slappe av;
Sjå: kople
Døme
  • kople av frå kjas og mas i byen
Artikkelside

innlagd

adjektiv

Opphav

jamfør leggje

Tyding og bruk

som er lagd inn
Døme
  • ha innlagt vatn;
  • innlagde pasientar;
  • ein innlagd pause
  • brukt som substantiv
    • dei innlagde på akuttavdelinga
Artikkelside

ta seg ein pust i bakken

Tyding og bruk

ta seg ein pause;
Sjå: bakke
Artikkelside

ta seg fem minutt

Tyding og bruk

ta ein kort pause;
Sjå: fem, minutt
Døme
  • ho tok seg fem minutt med ein kollega
Artikkelside

gå i eitt

Tyding og bruk

Sjå: ein
  1. flyte saman
    Døme
    • gå i eitt med omgjevnadene
  2. halde fram utan stans
    Døme
    • dagen går i eitt, utan pause
Artikkelside

ha seg

Tyding og bruk

Sjå: ha
  1. skaffe seg;
    sørgje for å få
    Døme
    • ha seg ein pause;
    • han ville ha seg ei hytte
  2. henge saman;
    forklarast
    Døme
    • korleis kan det ha seg?
  3. kose seg;
    ha seksuell omgang
    Døme
    • dei drakk vin og hadde seg
Artikkelside

setje foten i bakken

Tyding og bruk

ta ein pause og tenkje seg om;
Sjå: fot
Døme
  • dei har ikkje noko anna val enn å setje foten i bakken
Artikkelside

fryse biletet

Tyding og bruk

om film: stogge, setje på pause;
Sjå: fryse
Døme
  • fryse biletet og analysere omgjevnadene
Artikkelside

fem

determinativ kvantor

Opphav

norrønt fim(m); truleg samanheng med finger

Tyding og bruk

  1. grunntalet 5
    Døme
    • klokka er fem over ti
  2. skulekarakteren 5
    Døme
    • få 5 i norsk

Faste uttrykk

  • fem om dagen
    mål om å ete minst fem porsjonar frukt, bær og grønsaker kvar dag
    • minst fem om dagen er ein god leveregel
  • gå fem på
    (opphaveleg frå eit kortspel) bli lurt
    • juryen gjekk fem på
  • ikkje ta fem øre for
    ikkje unnsjå (2), skamme seg eller vike tilbake for
    • han tek ikkje fem øre for å sladre på kameratane
  • ikkje vere ved sine fulle fem
    ikkje ha sitt fulle vit, ikkje vere riktig klok eller klar
    • ingen ved sine fulle fem ville seie ja
  • ta seg fem minutt
    ta ein kort pause
    • ho tok seg fem minutt med ein kollega
Artikkelside
Side 3 av 6