Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 69 oppslagsord

på skeive

Tyding og bruk

på skakke, på skrå;
Sjå: på, skeiv
Døme
  • kassene står på skeive
Artikkelside

kyperbinding

substantiv hokjønn

Opphav

frå nederlandsk

Tyding og bruk

binding (1, 2) i vev som gjev skrå striper i tøyet;
Artikkelside

dei skrå breidder

Tyding og bruk

Sjå: breidd
Døme
  • drøyme om å stå på dei skrå breidder
Artikkelside

på skrå(s)

Tyding og bruk

på skeive, snei;
Sjå: skrå
Artikkelside

skjønse av

Tyding og bruk

hogge, skjere til på skrå;
Sjå: skjønse
Artikkelside

heis

substantiv hankjønn

Opphav

av heise

Tyding og bruk

  1. innretning til å frakte varer eller personar opp eller ned med, i vertikal eller skrå lei;
    Døme
    • ta heisen til femte etasje
  2. øvre hjørne på trekanta segl

Faste uttrykk

  • gå i heisen
    gå tapt;
    gå til grunne
  • kome i heisen
    (etter gammal straffemetode til sjøs som gjekk ut på at ein vart heist opp i råa med ein stropp under armane) kome i knipe, kome ille ut;
    bli stilt til ansvar
Artikkelside

hyene

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av hys ‘svin’

Tyding og bruk

  1. i fleirtal: pattedyrfamilie i ordenen rovdyr som lever i Afrika og Vest- og Sør-Asia;
    Hyaenidae
  2. hundeliknande rovdyr i familien hyenar med kraftige kjevar og skrå rygg
Artikkelside

gildeskrå

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør skrå (2

Tyding og bruk

om eldre forhold: skrå (2, 2), skrivne vedtekter for eit gilde (1, 1)
Artikkelside

breidd 2, breidde 2

substantiv hokjønn

Opphav

frå bokmål

Faste uttrykk

  • dei skrå breidder
    scena
    • drøyme om å stå på dei skrå breidder
Artikkelside

vinkel

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med vinke eigenleg ‘bøying’

Tyding og bruk

  1. geometrisk figur som er avgrensa av to rette linjer frå same punktet;
    mål for kor mykje den eine av to linjer må svingast om skjeringspunktet før ho fell saman med den andre
    Døme
    • full vinkel – 360° (400 g);
    • stump (gag) vinkel – vinkel mellom 90° og 180°;
    • dørkarmen er ikkje i vinkel – er ikkje rettvinkla
    • til dømes i fotball
      • skyte frå (altfor) skrå vinkel
    • i overført tyding
      • sjå noko frå ulike vinklar – synsvinklar
  2. reiskap til å måle, setje av (rette) vinklar med
    Døme
    • lausvinkel;
    • fast vinkel
    • om distinksjonar for sersjantar og (vise)korporalar
      • få vinklar
    • særleg i fotballmål: kryss (1, 2)
      • skotet gjekk heilt opp i vinkelen

Faste uttrykk

  • bein vinkel
    180° (200 g) = den rette linja;
    like vinkel
  • konkav vinkel
    vinkel mindre enn 180°
  • konveks vinkel
    større enn 180°
  • rett vinkel
    vinkel på 90° (100 g)
  • spiss vinkel
    vinkel mindre enn 90°
Artikkelside
Side 2 av 7