Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 55 oppslagsord

ram 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ramme (3

Faste uttrykk

Artikkelside

ramme 3

ramma

verb

Opphav

av lågtysk ramen

Tyding og bruk

  1. råke, treffe, støyte på
    Døme
    • kula ramma ei bjørk
  2. utsetje for skadeleg eller lei påverknad
    Døme
    • han vart ramma av ein sjukdom;
    • skattebører rammar urettvist
  3. brukt som adjektiv: slåande, treffande
    Døme
    • rammande kritikk
Artikkelside

overgå

verb

Tyding og bruk

  1. nå høgare enn eller vere større enn;
    Døme
    • overgå læremeisteren
  2. Døme
    • ei stor ulykke har overgått oss

Faste uttrykk

  • overgå seg sjølv
    vere betre enn før
Artikkelside

vidd 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

same opphav som vit

Tyding og bruk

det å vere vittig, åndfull;
Døme
  • la viddet sitt råke narreskapen
Artikkelside

nite

nita

verb

Opphav

norrønt hníta ‘støyte borti, råke’

Tyding og bruk

  1. stikke, smerte, verkje
    Døme
    • det neit i ryggen
  2. kome av flekken;
  3. i uttrykk
    Døme
    • nite auga i, på – feste auga på
Artikkelside

kalamitet

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk calamité; frå latin calamitas

Tyding og bruk

uheldig situasjon;
(pinleg) uhell eller ulykke
Døme
  • råke ut i kalamitetar
Artikkelside

liktå

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tå med liktorn

Faste uttrykk

  • trakke nokon på liktåa
    råke nokon på eit ømt punkt
Artikkelside

trakke nokon på liktåa

Tyding og bruk

råke nokon på eit ømt punkt;
Sjå: liktå
Artikkelside

kome ut å køyre

Tyding og bruk

råke ut i vanskar;
Sjå: køyre
Artikkelside

køyre

køyra

verb

Opphav

norrønt keyra

Tyding og bruk

  1. styre køyretøy, maskin eller liknande
    Døme
    • køyre bil;
    • dei skal lære å køyre gravemaskin;
    • køyre hest;
    • bussen har køyrt i grøfta
  2. frakte eller skysse med eit køyretøy
    Døme
    • køyre stein i trillebåra;
    • eg kan køyre deg heim etterpå
  3. om køyretøy: vere i fart;
    Døme
    • bussen køyrer kvar dag
  4. reise eller fare med eit køyretøy
    Døme
    • køyre forbi;
    • køyre heim;
    • køyre landevegen;
    • bilen køyrer i 80 km/t;
    • dei køyrde ti mil
  5. halde i gang;
    Døme
    • fabrikken køyrde tre skift;
    • køyre på for fullt
  6. setje i gang;
    Døme
    • kinoen køyrer filmen fleire gonger;
    • operativsystemet gjer det mogleg å køyre program på maskinen;
    • dei køyrer framføringa fire kveldar i veka
  7. Døme
    • dei køyrer slalåm;
    • køyre på rattkjelke
  8. Døme
    • køyre kniven i noko;
    • køyre noko fast
  9. Døme
    • køyre nokon på dør

Faste uttrykk

  • kome ut å køyre
    råke ut i vanskar
  • køyre hardt
    • presse ein motor opp i høg yting
    • drive nokon hardt;
      oppsede
  • køyre i seg
    sluke mat eller drikke
  • køyre inn
    • ta i bruk noko nytt og få det til å fungere;
      jamfør innkøyring (3)
      • køyre inn det nye systemet
    • ta att eit forsprang;
      nå att
      • ho køyrde inn ein annan skiløpar i utforkøyringa;
      • dei håper å køyre inn forseinkinga
  • køyre noko i grøfta
    øydeleggje noko;
    vanstyre
    • dei køyrde verksemda i grøfta
  • køyre opp
    • setje veg i stand slik at ein kan køyre på han;
      brøyte
      • han køyrer opp skiløyper kvar vinter
    • ta sertifikat
  • køyre over
  • køyre seg fast
    bli ståande, ikkje kome lenger;
    kome opp i store vanskar
Artikkelside
Side 2 av 6