Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 53 oppslagsord

obskurantisk

adjektiv

Opphav

av obskurant og -isk

Tyding og bruk

fiendtleg mot opplysning og tankefridom
Artikkelside

ordliste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

alfabetisk ordna utval av orda i eit språk, oftast med opplysning om rettskriving og bøying;
til skilnad frå ordbok
Artikkelside

nemning

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nefning

Tyding og bruk

  2. namn på ein ting eller eit omgrep;
    høveleg ord;
    Døme
    • bruke norske nemningar på ordklassene;
    • samane har mange nemningar for rein
  3. i matematikk og fysikk: opplysning om kva slag eining eit visst tal gjeld
    Døme
    • tal med nemninga centimeter
Artikkelside

mørker, mørke 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt myrkr

Tyding og bruk

  1. mørk tilstand;
    mangel på lys;
    Døme
    • mørkeret kjem tidleg i november;
    • dei famla seg fram i mørkeret
  2. tilstand med fåkunne;
    mangel på opplysning
    Døme
    • dei levde i åndeleg mørker
  3. (verkefelt for) vondskap;
    i bibelmål: tilvære utan Gud
    Døme
    • ferdast i mørkeret;
    • gjerningane som høyrer mørkeret til

Faste uttrykk

  • egyptisk mørker
    djupt mørker som ein ikkje greier å trengje gjennom
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • mørkerets fyrste
    djevelen
Artikkelside

melding

substantiv hokjønn

Opphav

av melde (3

Tyding og bruk

  1. det å melde eller bli meld
    Døme
    • melding av skadar
  2. innhald i noko som blir meldt;
    kunngjering, opplysning, beskjed, rapport
    Døme
    • gje melding om noko;
    • eleven fekk melding med seg heim;
    • det har kome meldingar om nye kampar ved grensa
  3. Døme
    • ho fekk ikkje svar på meldingane ho sende
  4. det å melde (3, 4) i kortspel
    Døme
    • ei dristig melding
  5. omtale, vurdering;
    Døme
    • teaterstykket har fått rosande meldingar
Artikkelside

note 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt nóti, frå latin; same opphav som nota

Tyding og bruk

  1. merknad, forklaring eller opplysning til dømes nedst på ei bokside eller bak i boka
    Døme
    • faguttrykk blir forklarte i notane
  2. melding frå ei regjering til ei anna
    Døme
    • det er utveksla fleire notar om saka
  3. Døme
    • 100 pund i gull og notar
Artikkelside

haldepunkt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

faktum, opplysning, tanke eller liknande som ein kan stø seg til og byggje på
Døme
  • ha eit fast haldepunkt i livet;
  • han hadde ikkje noko haldepunkt for å kunne hevde dette
Artikkelside

obskurantisme

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør obskurant og -isme

Tyding og bruk

uvilje mot opplysning og tankefridom
Artikkelside

obskurant

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Obskurant; jamfør -ant (1

Tyding og bruk

motstandar av opplysning og tankefridom;
Artikkelside

løyndom

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør løyne (2 og løynd (1

Tyding og bruk

  1. det at noko er løynt;
  2. noko som er eller bør vere løynt;
    fortruleg opplysning;
    Døme
    • fortelje nokon ein løyndom;
    • halde på ein løyndom;
    • ha løyndomar for nokon
  3. eigenleg innhald eller vesen;
    eigenleg årsak
    Døme
    • livets løyndomar;
    • løyndomen med god helse er rett kosthald

Faste uttrykk

  • i løyndom
    i smug, i skjul;
    hemmeleg;
    i løynd
  • offentleg løyndom
    noko som er allment kjent, utan at det er kunngjort
Artikkelside
Side 2 av 6