Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 54 oppslagsord

kornavling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å dyrke korn
    Døme
    • dei driv med kornavling
  2. Døme
    • kornavlinga ser lovande ut i år
Artikkelside

magasinfylling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(mål for) mengd vatn som er fylt i eit magasin (2)
Døme
  • Nord-Noreg hadde den høgaste magasinfyllinga i år
Artikkelside

nedtur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. tur til ein stad som ligg lenger nede eller lenger mot sør
    Døme
    • vi kjem innom på nedturen
  2. Døme
    • etter jubelsesongen i fjor er det allmenn nedtur i år
  3. det å bli edru eller klar att etter rus;
    jamfør opptur (3)
Artikkelside

ekstraordinær

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå latin

Tyding og bruk

  1. utanom det vanlege eller faste
    Døme
    • ekstraordinært styremøte;
    • kommunen vedtok ei ekstraordinær satsing på regional utvikling
  2. som sjeldan skjer;
    Døme
    • ekstraordinære forhold;
    • vi er inne i ei ekstraordinær tid
    • brukt som adverb:
      • lønsoppgjeret i år var ekstraordinært godt
Artikkelside

mislykka, mislukka

adjektiv

Opphav

jamfør lykkast

Tyding og bruk

som ikkje svarer til innsatsen eller forventinga;
feilslått, uheldig
Døme
  • ein mislykka freistnad;
  • hoppet var totalt mislykka;
  • grønsakene vart mislykka i år;
  • kjenne seg mislykka
Artikkelside

likskapsteikn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. teikn (=) som viser at to storleikar er like store
    Døme
    • setje likskapsteikn mellom A og B
  2. i overført tyding: teikn på likskap eller fellestrekk
    Døme
    • setje likskapsteikn mellom rikdom og lykke;
    • sjå klare likskapsteikn mellom situasjonen i fjor og i år
Artikkelside

kunne 2

kunna

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt kunna

Tyding og bruk

  1. ha lært;
    kjenne;
    vere inne i
    Døme
    • ho kan sykle;
    • eg kan snakke flytande walisisk;
    • kan du vegen til sentrum?
    • han kan sine ting!
  2. vere i stand til;
    greie
    Døme
    • meieriet kan lage ti tonn ost i veka;
    • dei gjer så godt dei kan;
    • korleis kunne ho greie det?
    • eg kan ikkje fordra fiskebollar;
    • han kan når han vil;
    • vi kunne ikkje løfte sofaen
  3. ha eller vere høve til
    Døme
    • boka kan kjøpast i bokhandelen;
    • dei kan ikkje reise på ferie i år;
    • vi kan ikkje snu no
  4. vere mogleg eller sannsynleg;
    vere tenkjeleg
    Døme
    • bussen kan komme kvart augeblikk;
    • kven veit kva som kan skje?
    • ho kan vel vere rundt førti år?
    • vi kunne vore i Hellas no;
    • eg kunne hylt av glede;
    • det kan godt vere;
    • det kan du ha rett i;
    • nei, det kan vere det same
  5. ha krav på;
    ha rett til;
    ha lov til
    Døme
    • vi må kunne vente eit klart svar;
    • ingen kan oppføre seg slik;
    • du kan ikkje nekte meg å gjere dette;
    • de kan komme inn no
  6. gå med på;
    vere klar til
    Døme
    • eg kan ta oppvasken
  7. brukt for å uttrykkje høflegheit eller oppmoding;
    vere ynskeleg
    Døme
    • kan du hjelpe til?
    • kunne du rydda rommet ditt?
    • dette huset kan trenge ei oppussing
  8. brukt for å gjere ei utsegn forsiktig eller usikker
    Døme
    • eg kunne ha god lyst til å prøve;
    • det kunne likne henne å gjere dette;
    • det kan vere eit par timar sida ho gjekk
  9. ha årsak eller grunn til
    Døme
    • du kan vere nøgd med dette arbeidet;
    • vi kan vere glade det gjekk så bra som det gjekk;
    • det kan du banne på;
    • du kan lite på han;
    • du kan skjøne at alt skal gå bra

Faste uttrykk

  • ikkje kunne for
    ikkje ha skuld i;
    ikkje vere årsak til
    • dei kunne ikkje for at ferien vart avlyst;
    • eg kan ikkje for at hunden åt leksene
  • ikkje kunne med
    ikkje forstå seg på;
    ikkje vere van med
    • eg kan ikkje med sånne appar
Artikkelside

færre

determinativ kvantor

Opphav

komparativ av få (1, jamfør òg færrast

Tyding og bruk

som det er mindre av
Døme
  • det blir færre og færre handverkarar
  • brukt som substantiv:
    • færre har søkt om stipend i år
Artikkelside

kapsel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin capsula, diminutiv av capsa ‘kasse’

Tyding og bruk

  1. hylster av metall eller plast;
    Døme
    • kapselen rundt reaktoren
  2. lokk til å tette opning med, til dømes på flaske
  3. (liten) behaldar
    Døme
    • kapselen skal gravast opp igjen i år 3000
  4. Døme
    • kapselen landa trygt på jorda
  5. tørr frukt som opnar seg når frøa er mogne
    Døme
    • heile kapselen må knipast av
  6. hylster av gelatin kring legemiddel
    Døme
    • ein kapsel skal takast kvar dag
  7. hinneforma hylster kring ledd og visse organ
    Døme
    • kapselen i kneet
Artikkelside

kjøpefest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det at folk har og bruker mykje pengar
Døme
  • senteret har opplevd ein kjøpefest i år
Artikkelside
Side 2 av 6