Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 34 oppslagsord

dambrot, dambrott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brot eller sprekk i ein dam (1, 2)
Døme
  • eit katastrofalt dambrot
Artikkelside

damanlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

anlegg (2) som utgjer ein dam (1, 2)
Artikkelside

froskedam

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • i froskedammen er det liv og røre på denne tida
Artikkelside

øse 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av os (2

Tyding og bruk

  1. bekke- eller elvemunning;
  2. opning for vatnet i ein dam
Artikkelside

økosystem

substantiv inkjekjønn

Opphav

av øko- (2)

Tyding og bruk

samfunn av levande organismar i vekselverknad med kvarandre og med omgjevnaden innanfor eit bestemt område (til dømes ein dam, ein skog osv.)
Artikkelside

vassmål

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. vassyte (på ferskvatn);
  2. høgd vatnet rekk til i ein dam, ei elv eller ein innsjø;
Artikkelside

stem

substantiv hankjønn

Opphav

av stemme (3

Tyding og bruk

  1. stenge som stemmer vatnet;
Artikkelside

spele 2

spela

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

lågtysk spelen, spillen

Tyding og bruk

  1. Døme
    • sola spela i vassflata
  2. vere med i, drive med ball- eller kulespel
    Døme
    • spele biljard, fotball, tennis;
    • han vart spela fri og laga mål;
    • spele mot eit utanlandsk lag
  3. vere med i spel med kort, terningar og liknande
    Døme
    • spele bingo, dam, femkort, poker, sjakk;
    • spele korta sine klokt – òg: handle klokt;
    • spele falskt;
    • spele medvite på noko – utnytte noko medvite
  4. satse pengar, vedde
    Døme
    • spele lotto;
    • spele på travbana;
    • spele fallitt – særl: mislykkast;
    • spele høgt (spel) – ta stor vågnad
  5. få fram, lage musikk
    Døme
    • spele (på) fele, piano, trekkspel, grammofon;
    • spele plater;
    • spele ein sonate;
    • spele førstefiolin – òg: rå
    • om fugl: lage paringslyd
      • orrhanen spelar oppi åsen;
      • kanonane spela opp – byrja å skyte;
      • spele (opp) til dans
  6. utføre, gje liv til ei teater-, filmrolle og liknande
    Døme
    • spele ei rolle (godt, dårleg);
    • spele revy, skodespel
    • syne fram
      • teateret spelar no ‘Medmenneske’ av Olav Duun
    • agere
      • spele idiot;
      • spele lita rolle – ha lite å seie;
      • filmen, stykket har spela inn store summar – har gjeve stor inntekt
  7. Døme
    • spele ein eit puss

Faste uttrykk

  • spele ballen over til
    la (nokon annan) ta seg av (noko)
  • spele inn
    verke inn, ha noko å seie
  • spele inn
    lage opptak av (ein film)
  • spele opp
    òg: lage oppstyr, skape seg vrang
  • spele opp
    byrje spelet
  • spele på dei same strengene
    bruke dei same argumenta, verkemidla og liknande
  • spele ut mot
    setje (nokon) opp mot (kvarandre)
  • spele ut over sidelinja
    setje (nokon, seg) utanfor
  • spele ut
    ha utspelet
Artikkelside

skådam

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dam (1, 2) som er oppdemd av plankar som ligg på skå
Artikkelside

pøl

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. gjørmete vasspytt;
    Døme
    • blodpøl
  2. pinestad i helvete
    Døme
    • helvetes pøl og pine;
    • svovelpøl
Artikkelside
Side 2 av 4