Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 39 oppslagsord

statussymbol

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

ytre merke på eller vitnemål om høg sosial status
Døme
  • statussymbol som dyre bilar og symjebasseng i hagen
Artikkelside

flotte seg

Tyding og bruk

spandere på seg;
leve raust;
briljere (med);
Sjå: f
Døme
  • flotte seg med luksuriøse hytter og dyre båtar
Artikkelside

stamme 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

lågtysk; samanheng med stå (3

Tyding og bruk

  1. del av eit tre som bind saman rota og greinene;
    Døme
    • trestamme;
    • ei tjukk stamme
  2. i språkvitskap: del av eit ord som er att når bøyingsendingar er tekne bort;
  3. Døme
    • byggje opp ei stamme av dugande fagfolk;
    • desse spelarane er stamma i laget
  4. Døme
    • germanske stammar
  5. (fast, opphavleg) bestand av ei dyre- eller planteart
Artikkelside

dyr 2

adjektiv

Opphav

norrønt dýrr

Tyding og bruk

  1. som kostar mykje;
    med høgt prisnivå;
    Døme
    • ei dyr reise;
    • handle i ein dyr butikk;
    • ha eit dyrt lån;
    • det blir dyrare å fly;
    • eit dyrt land å bu i;
    • ha dyre vanar;
    • bilen er dyr i drift
  2. som kostar ein mykje slit, liding eller liknande
    Døme
    • det vart ein dyr lærepenge for meg
    • brukt som adverb
      • bøte dyrt for noko;
      • han måtte betale dyrt for feilen
  3. som det finst lite av;
    Døme
    • dyre dropar;
    • ho har mange dyre minne om mora
  4. Døme
    • Guds dyre ord
    • brukt som adverb
      • love dyrt og heilagt

Faste uttrykk

  • no er gode råd dyre
    no er det vanskeleg å vite korleis ein skal greie seg
  • selje seg dyrt
    kjempe innbite (mot ei overmakt)
    • bortelaget selde seg dyrt
Artikkelside

protist

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk protos ‘første’

Tyding og bruk

eincella dyre- eller planteorganisme
Artikkelside

mutasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘endring’; jamfør mutere

Tyding og bruk

endring i arveanlegga som ikkje kjem av kryssing
Døme
  • mutasjonar spelar ei stor rolle i dyre- og planteforedlinga
Artikkelside

bankremisse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gjeldsbrev skrive ut av ein bank (2, 1);
ofte brukt for å betale dyre ting som bil eller båt;
jamfør remisse
Døme
  • betale med ein bankremisse;
  • heve ein bankremisse
Artikkelside

biotop

substantiv hankjønn

Uttale

biotoˊp

Opphav

av gresk topos ‘stad’; jamfør bio-

Tyding og bruk

område som er naturleg avgrensa når det gjeld ytre livsvilkår, og som har eit tilmåta og nokolunde balansert dyre- og planteliv
Artikkelside

rotningsbakterie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bakterie som skaper rotning i daude dyre- og planteorganismar
Døme
  • rotningsbakteriar finst overalt i naturen
Artikkelside

organisk

adjektiv

Opphav

frå gresk; jamfør organ

Tyding og bruk

  1. som høyrer til dyre- eller planteriket;
    Døme
    • organisk avfall;
    • det finst ikkje organisk liv på planeten
  2. i kjemi: som inneheld karbonsambindingar;
    Døme
    • grunnkurs i organisk kjemi
  3. i medisin: som gjeld eit organ (1) i kroppen
    Døme
    • organisk sjukdom
  4. som er ein harmonisk og naturleg del av ein større heilskap
    Døme
    • ein organisk del av samfunnet
Artikkelside
Side 1 av 4