Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Bokmålsordboka 5 oppslagsord

innvie

verb

Opphav

etter tysk einweihen

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • han ble innviet til prest
  2. markere ved seremoni eller fest at noe er ferdig og skal tas i bruk
    Eksempel
    • innvie en ny skole;
    • lørdag skal vi innvie vår nye leilighet med en skikkelig fest
  3. gjøre delaktig i;
    fortelle om
    Eksempel
    • jeg innviet ham i planene
Artikkelside

innviet, innvia, innvidd, innvigd

adjektiv

Opphav

jamfør innvie

Betydning og bruk

  1. som er viet
    Eksempel
    • ligge i innviet jord
  2. brukt som substantiv: person som har fått del i noe som ikke er alminnelig kjent
    Eksempel
    • bare noen få innviede visste om det
Artikkelside

kodespråk

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

språk med bruk av koder (2 som bare innvidde forstår
Artikkelside

mysterium

substantiv intetkjønn

Opphav

fra latin, av gresk av mystes ‘innvidd’, av myein ‘lukke øyne og munn’; i betydningen ‘skuespill’ av latin ministerium ‘gudstjeneste’

Betydning og bruk

  1. uforklarlig fenomen;
    Eksempel
    • opphavet til livet er et mysterium;
    • det er et mysterium at hun greide eksamen;
    • det er et av livets mysterier;
    • de løste mysteriet
  2. i gresk og romersk oldtid: kultus for innvidde
    Eksempel
    • de orientalsk-hellenistiske mysterier
  3. skuespill med bibelsk tema i middelalderen og renessansen;
Artikkelside

esoterisk

adjektiv

Opphav

av gresk esoterikos ‘innadvendt’

Betydning og bruk

bare forståelig for de med kjennskap til et gitt fagområde;
som er bare for innvidde;
til forskjell fra eksoterisk
Artikkelside

Nynorskordboka 14 oppslagsord

innvigd

adjektiv

Opphav

jamfør innvie

Tyding og bruk

  1. som er vigd
    Døme
    • liggje i innvigd jord
  2. brukt som substantiv: person som har fått del i noko som ikkje er vanleg kjent
    Døme
    • berre nokre få innvigde visste om det
Artikkelside

innvie

innvia

verb

Opphav

etter tysk einweihen

Tyding og bruk

  1. Døme
    • innvie ei kyrkje;
    • innvie ein prest til biskop
  2. høgtideleg opne for å ta i bruk (til dømes bygning eller idrettsplass)
    Døme
    • innvie det nye samfunnshuset
  3. gje nokon del i noko som elles ikkje er vanleg kjent;
    fortelje om
    Døme
    • eg innvigde henne i løyndomen
Artikkelside

inne

adverb

Opphav

norrønt inni; i tydinga ‘på moten’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. i det indre av, innanfor grensa av noko (i hus, rom eller liknande)
    Døme
    • halde seg inne;
    • inne i byen;
    • bu inne i landet;
    • det var nokon inne i huset;
    • det var ingen inne
  2. nær ved, attmed
    Døme
    • båten låg inne ved land
  3. ved målet;
    Døme
    • dei var inne i byen klokka ti
  4. om tid: komen, innleidd
    Døme
    • tida er inne;
    • ei ny tid er inne
  5. kjend med, innvigd
    Døme
    • vere godt inne i ei sak
  6. på moten;
    Døme
    • gjenbruk er inne for tida

Faste uttrykk

  • ha forma inne
    vere i form
  • halde seg inne med
    syte for å vere god ven med
    • det er best å halde seg inne med sjefen
  • sitje inne
    vere i fengsel
  • sitje inne med
    rå eller disponere over;
    ha
    • sitje inn med alle svara
  • sitje langt inne
    vere vanskeleg å oppnå
    • sigeren sat langt inne
  • stå inne for
    garantere for
  • vere inne på
    snakke om
Artikkelside

vievatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter latin aqua lustralis

Tyding og bruk

om katolske forhold: innvigd vatn, tilsett salt, brukt som symbol på åndeleg reinsing;
Artikkelside

uinnvigd

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er vigd
    Døme
    • uinnvigde biskopar
  2. som er uvitande om (noko som er kjent berre i visse krinsar);
    som ikkje er innvigd
    Døme
    • uinnvigde lesarar
    • brukt som substantiv:
      • sjargongen er uskjønleg for uinnvigde
Artikkelside

medvitande, medvetande

adjektiv

Tyding og bruk

som saman med andre veit om eller er innvigd i ein løyndom
Døme
  • dei var medvetande om samansverjinga
Artikkelside

esoterikar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som er innvigd i hemmeleg kunnskap;
Artikkelside

adept

substantiv hankjønn

Uttale

adepˊt

Opphav

av latin adeptus ‘som har oppnådd’

Tyding og bruk

  1. person som er innvigd i ein (hemmeleg) orden eller sjeldan vitskap
  2. i mellomalderen: alkymist
  3. allvitar, (sjølvoppnemnd) ekspert
  4. Døme
    • mentor og adept møtest ofte
Artikkelside

hemmeleg

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk, jamfør norrønt heimiligr ‘heimsleg, særskild, privat’; opphavleg av lågtysk he(i)m(e)lik ‘som høyrer til heimen, familien, fortruleg’

Tyding og bruk

  1. som berre er kjend av éin eller ein liten, innvigd krins
    Døme
    • ha hemmelege planar;
    • halde hemmelege val;
    • dei hadde eit hemmeleg teikn;
    • slottet er fullt av hemmelege gangar;
    • ein hemmeleg agent;
    • halde noko hemmeleg
  2. som ikkje visest;
    Døme
    • nære eit hemmeleg hat mot nokon;
    • eg er hemmeleg forelska i han
Artikkelside

augur

substantiv hankjønn

Uttale

auguˊr

Opphav

frå latin ‘fugletydar, teikntydar’

Tyding og bruk

  1. romersk prest som tok varsel for staten mellom anna av fugleskrik og fugleflog
  2. ironisk: person med særleg innsikt;
    ein som er innvigd
    Døme
    • augurane i leiinga
Artikkelside
Side 1 av 2