Avansert søk

44 treff

Bokmålsordboka 10 oppslagsord

Nynorskordboka 34 oppslagsord

tuske 3

tuska

verb

Opphav

norrønt tuska; samanheng med tuske (2 med tydingsinnverknad frå kuste

Tyding og bruk

  1. ta livet av, kverke
    Døme
    • tuske ei rotte

tukt

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tykt; frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • sjølvtukt;
    • halde (streng) tukt
  2. streng oppseding, refsing, straff
  3. sømeleg framferd, god moral, sømd (2)
    Døme
    • utukt;
    • leve i tukt og ære

Faste uttrykk

  • ikkje ta tukt
    ikkje bli betre av å bli straffa

taumkøyre

taumkøyra

verb

Tyding og bruk

halde styr på, age (2, 1)
Døme
  • han fekk taumkøyrt seg

subordinasjon

substantiv hankjønn

Opphav

av subordinere

Tyding og bruk

age for ein føresett

styr 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

i tyding 2 lågtysk stur ‘ror’; av styre (2

Tyding og bruk

  1. stell, husleg syssel
    Døme
    • sjølvstyr;
    • stå for styr og stell heime
  2. Døme
    • halde styr på
  3. i uttrykk
    Døme
    • gå over styrgå over ende, ta brått slutt
  4. i uttrykk

Faste uttrykk

  • på styr
    galen, tullete, frå forstanden
  • setje over styr
    sløse, øydsle bort

sjakk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skák f, gjennom lågtysk opphavleg frå persisk; same opphav som sjah

Tyding og bruk

brettspel (1) med brikker (offiserar og bønder) for to personar
Døme
  • spele (eit parti) sjakk;
  • setje kongen (i) sjakktruge kongen til motstandaren slik at han må flyttast i neste trekk;
  • bli, stå, vere (i) sjakk

Faste uttrykk

  • halde i sjakk
    halde i age, under kontroll

rogg

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med norrønt hryggr ‘sorgfull’

Tyding og bruk

religiøsitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere religiøs (2);
religiøs kjensle, age for religiøse verdiar
Døme
  • folkeleg religiøsitet

religion

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘age, gudsdyrking’

Tyding og bruk

  1. tru på at det finst andre eksistensformer eller høgare makter enn dei ein kjenner frå den sanselege verda, meir eller mindre blanda med kultus og etikk;
    ofte: gudstru;
    religiøs overtyding
    Døme
    • den kristne, den buddhistiske religionen
  2. i den vidaregåande skulen: fag som skal gje innsyn i ymse former for religionar og religiøs kultus og etikk, i regelen med hovudvekt på kristendomskunnskap

egse 2

egsa

verb

Opphav

av age (1

Tyding og bruk

Døme
  • egse seg opp