Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
194 treff

Bokmålsordboka 83 oppslagsord

magevegg, mavevegg

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

vegg (2) i magesekken
Artikkelside

murvegg

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

vegg av mur (2)
Artikkelside

murfast

adjektiv

Betydning og bruk

som er murt fast i vegg eller lignende;
Eksempel
  • mur- og naglefaste innretninger
Artikkelside

mur

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt múrr, gjennom gammelengelsk og gammellavtysk; fra latin murus

Betydning og bruk

  1. vegg eller gjerde av murstein eller betong
    Eksempel
    • bygge en mur;
    • den kinesiske mur
  2. Eksempel
    • bygge i mur
  3. Eksempel
    • møte en mur av taushet;
    • forsvarsspillerne dannet mur foran mål

Faste uttrykk

  • bak/innenfor murene
    i fengsel
Artikkelside

male fanden på veggen

Betydning og bruk

gi uttrykk for pessimisme;
Artikkelside

klokkekasse

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

  1. ramme til vegg- eller bestefarsklokke;
  2. skrin til å oppbevare armbåndsur i
Artikkelside

løevegg

substantiv hankjønn

Opphav

av løe

Betydning og bruk

vegg i løe
Eksempel
  • lene seg mot løeveggen
Artikkelside

lem 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hlemmr

Betydning og bruk

  1. plate til å lukke for en åpning i gulv, tak eller vegg;
  2. Eksempel
    • sove på lemmen
Artikkelside

lafteverk

substantiv intetkjønn

Opphav

jamfør verk (2

Betydning og bruk

konstruksjon eller vegg med laftet tømmer;
til forskjell fra bindingsverk og reisverk
Artikkelside

laftevegg

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

vegg av laftede tømmerstokker
Artikkelside

Nynorskordboka 111 oppslagsord

spansk vegg

Tyding og bruk

lett (og flyttbar) vegg som ikkje når opp til taket;
Sjå: spansk
Artikkelside

nisje

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; truleg av latin nidus ‘reir’

Tyding og bruk

  1. bogen eller kanta fordjuping i ein vegg eller mur
    Døme
    • det stod ein omn i ein nisje i veggen
  2. plass eller stilling som ei art har i økosystemet
    Døme
    • kvar populasjon har sin eigen økologiske nisje
  3. del av marknad med særeigne behov;
    avgrensa kundegruppe
    Døme
    • finne ein nisje for nye produkt
Artikkelside

enkelt

adjektiv

Opphav

frå lågtysk form av enkel

Tyding og bruk

  1. som er i eitt eksemplar eller skjer éin gong;
    som ikkje er samansett;
    Døme
    • enkelt vegg;
    • eit enkelt tilfelle;
    • den enkelte borgar
  2. i ubunden form fleirtal: nokre, einskilde, somme
    Døme
    • i enkelte saker
    • brukt som substantiv
      • enkelte meiner det

Faste uttrykk

  • den enkelte
    kvart enkelt menneske;
    enkelindivid
    • samfunnet og den enkelte
  • kvar enkelt
    kvart enkelt menneske;
    kvar og ein
    • kvar enkelt får avgjere det
Artikkelside

langvegg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vegg på langsida av eit hus eller rom
Artikkelside

stange/renne hovudet mot veggen

Tyding og bruk

møte uovervinnelege hindringar;
Sjå: hovud, vegg
Artikkelside

kalke

kalka

verb

Opphav

norrønt kalka

Tyding og bruk

  1. tilføre kalk (2
    Døme
    • sur jord må kalkast
  2. smøre kalk på;
    Døme
    • kalke ein vegg

Faste uttrykk

  • kalka grav
    (etter Matt 23,27) noko som er fint utanpå og stygt eller falskt inni
Artikkelside

i 2

preposisjon

Opphav

norrønt í

Tyding og bruk

  1. omgjeven eller omslutta av noko eller nokon;
    innanfor eit område, ei gruppe, ein institusjon eller liknande
    Døme
    • liggje i jorda;
    • bu i eit hus;
    • ha hendene i lomma;
    • eit hol i veggen;
    • han kom i ein stor, sid frakk;
    • ute i mørkeret;
    • gå i fjellet;
    • i heile verda;
    • dei bur i Tromsø;
    • stå i framgrunnen;
    • i det fjerne;
    • i nord;
    • det står i boka;
    • byrje i første klasse;
    • arbeide i ein bank;
    • vondt i hovudet
  2. blanda med
    Døme
    • det er vatn i mjølka
  3. med rørsle mot noko eller inn på eit visst avgrensa område eller liknande
    Døme
    • slå vatn i glaset;
    • klatre opp i eit tre;
    • gripe tak i noko;
    • dei slo han i hovudet;
    • ho kviskra meg noko i øyret;
    • gå i kyrkja
  4. brukt til å knyte saman to like substantiv: like inntil eller innpå;
    like etter
    Døme
    • dei budde vegg i vegg;
    • det gjekk slag i slag heile dagen
  5. med form eller utsjånad som
    Døme
    • stå i ein boge;
    • gå i ring
  6. mot ei ytre flate
    Døme
    • slå seg i ein stein;
    • slå handa i bordet;
    • klappe i hendene
  7. brukt for å karakterisere tilstand, sinnsstemning, verksemd eller liknande
    Døme
    • leve i fred;
    • vere i gang;
    • vere i sin beste alder;
    • falle i søvn;
    • få noko i stand;
    • dele noko i tre delar;
    • setje pengane i aksjar;
    • slå noko i små bitar
  8. brukt for å opplyse om middel, emne, form, måte, meining eller liknande
    Døme
    • feste båten i eit tau;
    • få Kongens fortenestemedalje i gull;
    • blusen er i silke;
    • få løn i kontantar;
    • betale mykje i skatt;
    • seie noko i spøk;
    • tale i gåter;
    • trekkje i langdrag;
    • i beste meining
  9. brukt om tid
    Døme
    • i gamle dagar;
    • i vår tid;
    • i juli;
    • i dag;
    • i augeblinken;
    • i slåtten;
    • han var fødd i 2019;
    • han budde der i mange år;
    • tala varte i ein heil time
  10. brukt i uttrykk for at noko er del av ein heilskap
    Døme
    • eplet er delt i tre delar;
    • eit skodespel i fem akter;
    • han hadde ein del i garden
  11. med omsyn til;
    når det gjeld
    Døme
    • vere flink i matte;
    • eg har alltid vore dårleg i idrett;
    • han er stor i kjeften;
    • ha rett i noko;
    • gå fram i visdom og alder
  12. brukt ved ord for fagområde, materiale, verksemd eller liknande
    Døme
    • professor i medisin;
    • arbeide i tre
  13. brukt ved ord for noko eller nokon som ei kjensle er retta mot
    Døme
    • han er glad i mat;
    • ho er forelska i han;
    • eg gjev blaffen i det
  14. brukt som adverb i samband med visse verb
    Døme
    • hengje i;
    • ta i;
    • setje i;
    • stemme i

Faste uttrykk

  • i eitt og alt
    på alle måtar
    • dei var samde i eitt og alt
  • i og for seg
    i seg sjølv;
    eine og aleine
    • det er i og for seg ikkje så rart
Artikkelside

møte veggen

Tyding og bruk

brått gå tom for krefter;
Sjå: møte, vegg
Artikkelside

magevegg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

vegg (2) i magesekken
Artikkelside

mur

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt múrr, gjennom gammalengelsk og gammallågtysk; frå latin murus

Tyding og bruk

  1. vegg eller gjerde av murstein eller betong
    Døme
    • byggje ein mur;
    • den kinesiske muren
  2. Døme
    • byggje i mur
  3. Døme
    • møte ein mur av vrangvilje;
    • forsvarsspelarane danna mur framfor mål

Faste uttrykk

  • bak/innanfor murane
    i fengsel
Artikkelside
Side 2 av 12