Avansert søk

Nynorskordboka 23 oppslagsord

substantiv hankjønn

frå arabisk ‘pute’

stoppa møbel med ryggstø og sitjeplass for fleire personar

substantiv inkjekjønn

slags saum der tråden blir kasta over kanten på tøyet
plagg eller klede til å ha eller bere over noko
Døme
- sofa med overkast og pynteputer

adjektiv

norrønt lauss; same opphav som tysk los

som ikkje er bunden eller festa til noko;
som har losna eller kan løysast lett
Døme
- rive seg laus;
- hunden er laus;
- ein sofa med lause puter;
- sjuåringen har fleire lause tenner;
- sleppe laus hestane
- brukt som adverb:
  ha håret laust;
  latteren sit laust
som ikkje er samla til eit heile;
i enkelte delar
Døme
- lause delar av huset kan ramle ned;
- skrive ned ord og uttrykk på lause lappar
som ikkje er fast oppbygd, ikkje kompakt eller tett;
porøs, grisen, lite solid
Døme
- ein laus knute;
- laus grus;
- ein laus deig;
- eit laust handtrykk
- brukt som adverb:
  eit laust vove stoff
som ikkje er grundig;
upåliteleg
Døme
- eit laust overslag;
- laust snakk;
- lause rykte;
- ei lausere tilknyting
utan forpliktingar
Døme
- vere laus og ledig;
- eit laust kjærleiksforhold
uhindra, ustyrleg
Døme
- det gjekk på helsa laus

bere laus
byrje
no ber det laus/laust med uvêr
brake laus
- ta til med dundrande lyd
  applausen braka laus/laust;
  uvêret braka laus/laust
- ta til med futt og fart
  turistsesongen brakar laus/laust om ein månad
bryte laus
begynne brått og veldig
uvêret braut laus/laust
gyve laus på
- ta fatt på
- gjere åtak på nokon
gå laus på
- gjere åtak på
  dei gjekk laus på ein parkert bil
- byrje med;
  ta fatt på
  skal vi gå laus på oppgåva?
ha ein skrue laus
vere litt skrullete
i laus vekt
om vare: som ikkje er pakka og vegen på førehand
selje grønsaker i laus vekt;
prisen på matpoteter i laus vekt
i lause lufta
- fritt ut i lufta
  ho såg ut i lause lufta;
  han slo i lause lufta med paraplyen
- utan tilknyting til noko
  påstandane heng i lause lusfta
laus i fisken
veik, slapp
laus i snippen
uhøgtideleg, laussleppt
han var morosam og høveleg laus i snippen
lause fuglar
personar som har falle utanfor i samfunnet og som ikkje har nokon plass å bu
bygget er ein tilhaldsstad for byens lause fuglar
laust og fast
likt og ulikt
snakke om laust og fast
slå seg laus
retteleg more seg

substantiv hankjønn

frå fransk av Othman, opphavleg arabisk namn på Osman; sjå osman

substantiv hankjønn

av fransk pompon ‘stas, pynt’; jamfør pomp (

dusk til pynt på militær hovudplagg, møblar og anna

adjektiv

norrønt myrkr

som er utan lys;
lite eller ikkje opplyst;
motsett lys (2, 2)
Døme
- mørke haustkveldar;
- det blir tidleg mørkt;
- det var stummande mørkt i kjellaren;
- eg må gå før det blir mørkt
om farge: som nærmar seg svart
Døme
- ho hadde mørkt hår og brune auge;
- eg liker best mørke fargar;
- dei fleste hadde mørke dressar i gravferda;
- det kjem mørke skyene inn frå vest
- brukt som adverb:
  han er mørk blond;
  vi har kjøpt ein mørk grøn sofa
om lyd: som ligg lågt på toneskalaen;
djup (2, 3), grov (3, 4)
Døme
- mørke og lyse tonar;
- han har ei mørk røyst
alvorleg (2), dyster, håplaus (1);
trist (2)
Døme
- mørke utsikter;
- eit mørkt punkt i historia;
- forskaren teikna eit mørkt bilete av framtida;
- vi prøver å halde motet oppe, sjølv i dei mørkaste stundene
1. brukt som adverb:
  det såg mørkt ut for henne;
  dei såg mørkt på framtida i bransjen
ukjend (1), gåtefull;
uopplyst (2)
Døme
- den mørke mellomalderen