Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 113 oppslagsord

hjul

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hjól

Tyding og bruk

  1. rund skive eller ring med eiker som sviv rundt ein aksel
    Døme
    • ei kjerre med to hjul;
    • det er mange små hjul i eit urverk
  2. i overført tyding: krinslaup, utviklingsgang
    Døme
    • vi er alle små hjul i samfunnsmaskineriet
  3. noko rundt som minner om eit hjul
    Døme
    • eit hjul av eld;
    • eit hjul av lys

Faste uttrykk

  • femte hjul på vogna
    (kjenne seg som, vere) til overs
  • halde hjula i gang
    syte for at verksemda går som vanleg
  • liggje på hjul
    køyre, springe like bak ein annan;
    lure like bak
  • slå hjul
    svinge kroppen sidelengs i ein boge heilt rundt med mellomlanding på hendene
  • stegl og hjul
    om eldre forhold: spiss stong og hjul som avretta forbrytarar vart lagde på
    • bli lagd på stegl og hjul
Artikkelside

hjule

hjula

verb

Opphav

av hjul

Tyding og bruk

  1. lage til som ein boge eller halvsirkel
  2. frakte på trillebår
Artikkelside

bremse 1

substantiv hokjønn

brems 2

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk premese, av pramen ‘stogge, trykkje’

Tyding og bruk

  1. innretning til å minke eller stogge farten på eit hjul, ein maskin eller eit køyretøy med
    Døme
    • trø inn bremsa;
    • kvinande bremser;
    • toget sette på bremsene;
    • blokkeringsfrie bremser
  2. i overført tyding: noko som seinkar eller stoggar ei utvikling eller ein aktivitet
    Døme
    • skremsla vart ei effektiv bremse for debatten;
    • leiinga har vore ei bremse for samarbeidet
  3. reiskap med eit band til å stramme kring overleppa på ustyrlege hestar
Artikkelside

bremseband

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

band i trommelbremse som får hjul til å bremse opp ved å lage friksjon mot ei bremseflate
Artikkelside

bremsekloss

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. kloss i skivebremse som får hjul til å bremse opp når han blir pressa mot ei bremseflate
  2. i overført tyding: noko eller nokon som hindrar eller hemmar ei utvikling
    Døme
    • partiet er ein bremsekloss når det gjeld utbygging av barnehagar
Artikkelside

ramling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. bråk, sterk dur
    Døme
    • ramling av jernskodde hjul på brustein
  2. det å ramle (2)
    Døme
    • ramling på isen
Artikkelside

kaketrinse

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

lite, taggete eller kvast hjul på skaft, brukt til å skjere ut kaker av deig med
Artikkelside

nasehjul

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lite hjul som stør noko avlangt framanfor, til dømes under nasen på eit fly eller ei campingvogn
Artikkelside

nav

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt nǫf; samanheng med navle (1

Tyding og bruk

midtre del av eit hjul
Artikkelside

kombisykkel

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør kombi-

Tyding og bruk

(samanleggbar) sykkel med små hjul og lik ramme for kvinner og menn
Artikkelside
Side 1 av 12