Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 110 oppslagsord

grov 1, gròv 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt grǫf; samanheng med grave (2

Tyding og bruk

  1. (utgraven) hole, jordkjellar, grav, grøft
  2. (naturleg) grop (1, søkk
Artikkelside

grov 2, gróv 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt gróf

Tyding og bruk

Artikkelside

grov 3

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. samansett av store delar eller partiklar
    Døme
    • ein stor og grov kar;
    • grove lemer;
    • grovt tømmer;
    • grov tråd, nål;
    • grovt skyts – sjå skyts;
    • grov sand;
    • grovt sandpapir;
    • grovt mjøl, salt – grovmjøl, grovsalt;
    • grovt brød – grovbrød;
    • grovt ty, stoff, netting, såld – med store masker;
    • grov røyst – djup (og sterk);
    • vere grov i målet;
    • grove andletsdrag – store og markerte;
    • grov hud – ru
  2. lite detaljert, unyansert, lite nøyen
    Døme
    • grov vekt, måling;
    • grovt skissert, utført;
    • hogge noko grovt til;
    • i grove trekk, drag – i hovuddraga;
    • det grøvste – det viktigaste, størsteparten
  3. svær, (usømeleg) mykjen
    Døme
    • ta grov betaling;
    • ta grovt til seg;
    • ha grovt med pengar;
    • vere grov til å lyge;
    • lyge, skryte grovt;
    • tene grovt
  4. usedeleg, på kanten, dryg
    Døme
    • han er grov (i kjeften);
    • bruke grov kjeft;
    • ei grov historie;
    • grove skuldingar;
    • dette er for grovt – går for langt

Faste uttrykk

  • grov kam
    kam med (store og) glisne tenner
  • grov sjø
    store bårer
Artikkelside

grave 2

grava

verb

Opphav

norrønt grafa

Tyding og bruk

  1. lage fordjuping i jorda;
    hakke, spa, bryte opp
    Døme
    • grave i jorda med spade;
    • han grev i jorda med hendene;
    • dei grov ei grøft;
    • det vart grave kjellar;
    • grisen er fæl til å rote og grave
  2. få tak i ved å grave (2, 1)
    Døme
    • grave gull
  3. Døme
    • grave inn namn i ringen
  4. leite, undersøkje, få fram
    Døme
    • grave og spørje;
    • grave i sakene til andre;
    • grave seg i nasen
  5. verkje, gnage, nage (psykisk)
    Døme
    • det er noko som grev han
  6. Døme
    • kråka grev
  7. lage til fisk med å gni han inn med ei særskild krydderblanding og leggje han i press
    Døme
    • grave laks, makrell og sild
    • brukt som adjektiv
      • graven laks med sennepssaus

Faste uttrykk

  • den som grev ei grav for andre, fell sjølv i henne
    den som planlegg å skade andre, risikerer å bli offer for desse planane sjølv
  • grave fram
    • bruke spade for å få fram noko
      • grave fram ein stein
    • finne ved å undersøkje nøye
      • grave fram nye moment i saka
  • grave i hop
    sanke saman
    • dei grov i hop pengar
  • grave ned
    lage hol i jorda, leggje noko ned i holet og dekkje med jord
    • grave ned kablar
  • grave opp
    • fjerne jord og ta opp det ein finn
      • grave opp poteter
    • trengje ned i og løfte opp jordlag eller liknande
      • potetopptakaren grev opp jorda
  • grave seg ned
    • lage eit holrom som ein kan søkje ly i
      • grave seg ned i snøen
    • i overført tyding: bli svært oppteken av
      • grave seg ned i stoffet
  • grave si eiga grav
    sjølv vere årsak til at ein mislykkast
  • grave til seg
    kare til seg
    • her gjeld det å grave til seg, utan tanke på andre
  • grave ut
    • få fram frå jord eller anna som dekkjer
      • Osebergskipet vart grave ut i 1904
    • lage fordjuping, grøft eller liknande ved å fjerne jord
      • grave ut tomta;
      • elva grev ut jorda
Artikkelside

rapping 2

substantiv hokjønn

Opphav

av rappe (4

Tyding og bruk

  1. det å dekkje med eit tynt lag kalkmørtel
    Døme
    • rapping av tømmervegger
  2. grov, ujamn murpuss
Artikkelside

rampete

adjektiv

Tyding og bruk

som ein ramp (2);
frekk, pøbelaktig, grov;
uskikkeleg, sjuskete
Døme
  • ein rampete fyr;
  • rampete åtferd;
  • vere rampete kledd
Artikkelside

plebeiisk

adjektiv

Tyding og bruk

grov, simpel, ukultivert
Artikkelside

plump 2

adjektiv

Opphav

av plump (3

Tyding og bruk

  1. tung, klossete;
    uformeleg
    Døme
    • eit stort og plumpt dyr
  2. grov (3, 5), taktlaus
    Døme
    • ein plump og rå person;
    • plump humor
Artikkelside

munn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt munnr, muðr

Tyding og bruk

  1. leppene og opninga mellom dei;
    Døme
    • ha liten munn;
    • sove med open munn;
    • sleikje seg om munnen;
    • snakke med mat i munnen
  2. munn (1) som talereiskap
    Døme
    • hald munn!
    • lese på munnen;
    • vere grov i munnen;
    • passe munnen sin;
    • alle snakka i munnen på kvarandre;
    • det ordet vil eg ikkje ta i munnen;
    • munnen står ikkje på henne
  3. person som ein livnærer
    Døme
    • ha mange munnar å mette

Faste uttrykk

  • bruke munn
    skjenne
    • dei er sinte og bruker munn
  • gå frå munn til munn
    bli fortald frå den eine til den andre
  • lage munnen etter matsekken
    ikkje forbruke meir enn ein har råd til;
    setje tæring etter næring
  • leggje orda i munnen på nokon
    påverke nokon til å svare slik ein ønskjer
  • lese på munnen
    skjøne tale ut frå rørslene på munnen hos den talande
  • leve frå hand til munn
    leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
  • miste munn og mæle
    bli stum;
    ikkje få fram eit ord
  • slå seg sjølv på munnen
    motseie seg sjølv
  • snakke etter munnen
    jatte med
  • stoppe munnen på
    få til å teie
  • stor i munnen
    skrytande, brautande
    • ho har vore for stor i munnen på folkemøtet
  • ta bladet frå munnen
    snakke rett ut;
    seie klart frå
  • ta munnen for full
    love meir enn ein kan halde;
    ta for sterkt i
  • ta ordet ut av munnen på
    kome nokon i forkjøpet med å seie noko
Artikkelside

overhøvling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

streng irettesetjing;
grov utskjelling
Artikkelside
Side 1 av 11