Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 282 oppslagsord

arbeide

arbeida

verb

Opphav

av lågtysk arbeiden

Tyding og bruk

  1. utføre arbeid (1)
    Døme
    • arbeide frå morgon til kveld;
    • arbeide ute på jordet;
    • arbeide overtid;
    • arbeide inn to fridagar;
    • arbeide for ei sak;
    • arbeide på ei bok;
    • arbeide vidare med noko;
    • arbeide seg opp frå små kår;
    • arbeide på spreng;
    • ho har arbeidd som journalist
  2. vere tilsett
    Døme
    • arbeide på fabrikk
  3. Døme
    • hjartet arbeider jamt;
    • motoren arbeider lett
  4. lage til;
    behandle
    Døme
    • arbeide jorda
Artikkelside

gut 1

substantiv hankjønn

Opphav

truleg same opphav som nederlandsk guit, opphavleg ‘skrytande ung mann’; samanheng med gøy (3

Tyding og bruk

  1. barn av hankjønn
    Døme
    • som gut var han vill av seg;
    • både gutar og jenter;
    • ho fekk ein gut
  2. ung mann;
    mann som er del av eit fellesskap
    Døme
    • han er berre guten enno;
    • siger til dei norske gutane i hopp
  3. i tiltale:
    Døme
    • kom, gutar!
    • å nei, gut, den går ikkje!

Faste uttrykk

  • dei gamle gutane
  • dei store gutane
    dei leiande på eit område
  • det er gut det
    han er ein grepa kar
  • gutane på golvet
    dei som arbeider på grunnplanet (2 i fabrikk eller annan arbeidsplass
  • gutane på skogen
    brukt om den norske motstandsrørsla (som låg i dekning i skogsområde) under andre verdskrigen
  • guten i seg
    det barnlege, gutevorne
    • han har enno mykje av guten i seg
  • guten sin
    grepa kar
    • han er jammen guten sin
Artikkelside

respektive

adverb

Opphav

jamfør respektiv

Tyding og bruk

  1. i same rekkjefølgje;
    høvesvis
    Døme
    • staten og kommunen betaler respektive 20 og 80 prosent;
    • to skift arbeider respektive natt og dag
  2. brukt som konjunksjon: eller (òg)
    Døme
    • terminalen skal samle, respektive sortere godssendingane
Artikkelside

bryggjearbeidar, bryggearbeidar

substantiv hankjønn

Opphav

av bryggje (1

Tyding og bruk

person som arbeider med lossing og lasting på bryggje
Artikkelside

brubyggjar, brubyggar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. person eller firma som byggjer bruer
  2. i overført tyding: person, institusjon eller liknande som arbeider for forsoning;
    Døme
    • ein brubyggjar mellom stormaktene i aust og vest
Artikkelside

brigade

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk brigata; av mellomalderlatin briga ‘strid’

Tyding og bruk

  1. operativ hæravdeling som er sett saman av fleire bataljonar med støtteavdelingar
    Døme
    • sende ut ein brigade i internasjonale operasjonar
  2. organisert samling av menneske som arbeider for ei sak
    Døme
    • ein brigade med ungdomar som skal drive solidaritetsarbeid i Latin-Amerika
Artikkelside

oppkomling

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå fransk parvenu

Tyding og bruk

person som arbeider seg opp og kjem seg fram yrkesmessig eller økonomisk;
parveny, karrierejeger
Artikkelside

protagonist

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk prot- og agonistes ‘deltakar i kamp’; jamfør proto-

Tyding og bruk

  1. skodespelar som hadde hovudrolla i det klassiske greske dramaet
  2. person som arbeider for ei sak, til skilnad frå antagonist
Artikkelside

pleiemedarbeidar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person utan helsefagleg utdanning som arbeider i helse- og sosialsektoren
Artikkelside

platearbeidar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fagarbeidar som arbeider med metallplater
Artikkelside
Side 1 av 29