Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
13 treff

Nynorskordboka 13 oppslagsord

ufri

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan politiske rettar;
    undertrykt
    Døme
    • ufrie borgarar
  2. ikkje sjølvstyrt
    Døme
    • eit ufritt folk
  3. bunden og avhengig av andre
    Døme
    • kjenne seg ufri i kvardagen
  4. hemma av blygskap eller liknande;
    Døme
    • vere ufri i rørslene
Artikkelside

stiv

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. som ikkje eller vanskeleg lèt seg bøye;
    uelastisk, motsett mjuk
    Døme
    • skiene var altfor stive;
    • ein bil med stive fjører;
    • harde og stive sko;
    • ein stiv perm, snipp;
    • stivt, stridt hår;
    • ha ein stiv fot
  2. lite naturleg, ufri;
    Døme
    • vere stiv og keitete;
    • helse litt stivt;
    • eit stivt smil
  3. Døme
    • vere stiv og strid
  4. Døme
    • (ikkje) vere stiv i engelsk
  5. Døme
    • halde stive prisar
    • hard, kraftig
      • blåse stivt;
      • stiv kuling
    • heil og full
      • sitje i to stive timar

Faste uttrykk

  • sjå stivt på
    sjå vedvarande og intenst på
    • ho såg stivt på oss
Artikkelside

avhengig

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål; frå tysk

Tyding og bruk

som ikkje kan greie seg sjølv;
bunden, ufri
Døme
  • vere hjelpelaus og avhengig

Faste uttrykk

  • vere avhengig av
    trenge, ikkje kunne vere forutan
    • vere avhengig av hjelp;
    • vere avhengig av alkohol;
    • vi er avhengige av at alle gjer sitt;
    • dei unge er økonomisk avhengige av dei vaksne
Artikkelside

ufridom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å vere ufri
Døme
  • folket lever i ufridom
Artikkelside

tvungen

adjektiv

Opphav

av tvinge (2

Tyding og bruk

  1. lovfesta, påboden, obligatorisk;
    Døme
    • tvungen skulegang;
    • tvungen lønsnemnd;
    • eit tvunge samarbeid
  2. Døme
    • ein tvungen latter;
    • dei tvungne smila;
    • ho rørte seg på ein tvungen måte
Artikkelside

svinebinde

svinebinda

verb

Tyding og bruk

  1. binde på hender og føter
    Døme
    • dei har svinebunde rømlingen
  2. i overført tyding: halde nokon i ein ufri og fastlåst tilstand
    Døme
    • det største partiet svinebatt samarbeidspartnarane
Artikkelside

slave 1

substantiv hankjønn

Opphav

same opphav som slavar, opphavleg om slaviske krigsfangar som vart selde som trælar

Tyding og bruk

  1. ufri person som er eigedomen til ein annan person, og som eigaren rår heilt over, og som kan kjøpast og seljast;
    Døme
    • krigsfangane vart selde som slavar;
    • ein frigjeven slave;
    • slavane hadde mykje og tungt arbeide
  2. person som arbeider hardt utan å få tilstrekkeleg løn eller kompensasjon for det;
    undertrykt arbeidar
    Døme
    • dei var slavar på fabrikken
  3. person som er avhengig av noko, eller let noko styre seg
    Døme
    • ein slave av alkoholen;
    • ho er ein slave av lidenskapane sine
  4. om eldre forhold: straffange på slaveri (4)
    Døme
    • vere slave på Akershus
Artikkelside

uledig, uledug

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • uledige rørsler
Artikkelside

naudig

adjektiv

Opphav

norrønt nauðigr ‘ufri’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere naudig om noko
  2. lite huga;
    uvillig
    Døme
    • vere naudig til å gjere noko
Artikkelside

trælbinde

trælbinda

verb

Tyding og bruk

  1. gjere til træl (1, 1)
  2. Døme
    • trælbinde folket, undersåttane
  3. gjere ufri, binde
    Døme
    • vere trælbunden av klokka
Artikkelside
Side 1 av 2