Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 15 oppslagsord

tempel

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin templum

Tyding og bruk

bygning for offentleg gudsdyrking;

gudshus, heilagdom

Døme

gresk, romersk, buddhistisk tempel;
Salomos tempel

Faste uttrykk

Thalias tempel
teateret

Artikkelside

heilag

adjektiv

Opphav

norrønt heilagr, opphavleg av eit germansk substantiv haila ‘lykke’, jamfør norrønt heill; samanheng med heil (

Tyding og bruk

som er knytt eller vigd til eller står nær guddomen;
som er føremål for religiøs vørdnad eller dyrking;
opphøgd over alt verdsleg;
guddomleg (1)
Døme
- heilage Gud;
- Den heilage ande;
- den heilage skrifta;
- heilage bøker;
- heilage kyr;
- Olav den heilage;
- den heilage Birgitta;
- stå på heilag grunn;
- få sjå det heilage landet
verdifull, dyrebar, umisseleg
Døme
- eit heilagt minne
urikkeleg
Døme
- det er mi heilage overtyding
- brukt som adverb
  love noko dyrt og heilagt
rettferdig
Døme
- i heilag vreide

Faste uttrykk

det aller heilagaste
- det inste rommet i Salomos tempel i Jerusalem, der paktas ark stod
- rom med det mest verdifulle;
  bestestova, kontoret til sjefen eller liknande
  bli med inn i det aller heilagaste
halde heilag
vie til gudsdyrking;
syne audmykt framfor
halde kviledagen heilag
heilag krig
krig som blir ført av religiøse grunnar
kalifen erklærte heilag krig mot dei vantru

Artikkelside

tympanon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk ‘tromme’

Tyding og bruk

trekanta gavlfelt (av mur eller murstein) over inngangsparti eller vindauge, i antikken berre brukt på tempel

Artikkelside

triglyf

substantiv hankjønn

Opphav

av tri- og gresk glyphein ‘risse inn’

Tyding og bruk

tredelt plate i friser på greske tempel

Artikkelside

panteon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk , av pan ‘all’ og theos ‘gud’

Tyding og bruk

i antikken: tempel tileigna alle gudar
gudeverd i ein religion eller kultur
Døme
- det egyptiske panteonet hadde over 1500 gudar
i overført tyding: person, gruppe eller ting ein tenkjer seg har fortent evig heider
Døme
- måltidet gjekk inn i mitt panteon av fantastiske opplevingar
kyrkje der berømte personar er gravlagde eller minna

Artikkelside

pandemonium

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin, frå gresk , av pan- og daimon ‘gud’; same opphav som demon

Tyding og bruk

tempel for alle gudar og halvgudar i det antikke Hellas og Roma
bustad for alle djevlar;
helvete
i overført tyding: vilt spetakkel og kaos

Artikkelside

det aller heilagaste

Tyding og bruk

Sjå: heilag

det inste rommet i Salomos tempel i Jerusalem, der paktas ark stod
rom med det mest verdifulle;
bestestova, kontoret til sjefen eller liknande
Døme
- bli med inn i det aller heilagaste