Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 10 oppslagsord

pipe 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt pípa; frå latin

Tyding og bruk

  1. røyrforma musikkinstrument eller del av musikkinstrument
  2. røyrforma gjenstand med holrom
  3. mura kanal som fører røyk frå eldstad opp og ut over hustaket;
    del av skorstein som ragar over taket
    Døme
    • feie pipa
  4. reiskap til å røykje tobakk med
    Døme
    • kveikje pipa

Faste uttrykk

  • danse etter nokon si pipe
    gjere som nokon vil;
    følgje ordrane til nokon
    • eg nektar å danse etter deira pipe;
    • dei kjem ikkje til å danse etter nokon si pipe
  • pipa får ein annan lyd
    seie noko anna enn før;
    bli medgjerleg
  • stikke pipa i sekken
    bli mållaus;
    gje seg
Artikkelside

pepar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt piparr; gjennom latin og gresk , frå eit indoarisk språk

Tyding og bruk

  1. plante i slekta Piper med små, bærliknande steinfrukter med brennande smak
  2. krydder med sterk, brennande smak, særleg av fruktene frå pepar (1)
    Døme
    • krydre med salt og pepar;
    • malen pepar;
    • ha heil pepar i fårikålen
  3. i overført tyding: kritikk, skjenn, refs
    Døme
    • dei fekk mykje pepar for utspelet

Faste uttrykk

  • dit peparen gror
    langt bort;
    pokker i vold
  • kvit pepar
    mildt krydder av mogne frukter av Piper nigrum
  • raud pepar
    krydder av kajennepepar
  • spansk pepar
  • svart pepar
    skarpt krydder av umogne frukter av Piper nigrum
Artikkelside

kvit pepar

Tyding og bruk

mildt krydder av mogne frukter av Piper nigrum;
Sjå: pepar
Artikkelside

svart pepar

Tyding og bruk

skarpt krydder av umogne frukter av Piper nigrum;
Sjå: pepar
Artikkelside

orgel

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom tysk, frå mellomalderlatin , opphavleg ‘instrument av organ’ det vil seie piper; jamfør orge (1

Tyding og bruk

instrument der tonane blir laga med at luft blir blåsen frå belgar gjennom piper, og som ein spelar på med hjelp av manual (2 og pedalar
Døme
  • han speler orgel i kyrkja
Artikkelside

krydderpepar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. klatrande plante med store hjarteforma blad av slekta pepar;
    Piper nigrum
  2. krydder av bær frå krydderpepar (1)
Artikkelside

feiar

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. person som har som yrke å ha tilsyn med og reingjere piper og fyringsanlegg
  2. brukt som etterledd i samansetningar: person som har til yrke å feie noko;
    jamfør gatefeiar
Artikkelside

mikstur

substantiv hankjønn

Uttale

mikstuˊr; mikˊstur

Opphav

frå latin mixtura, av mixtus; sjå mikse

Tyding og bruk

  1. medisin oppløyst i vatn, sprit eller liknande
  2. blandingstobakk til piperøyking
  3. orgelregister der fleire piper er kopla til kvar tangent
Artikkelside

ventilasjonsanlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

anlegg (2) (med piper, vifter, kanalar og ventilar) som gjev luftskifte
Artikkelside

paprika

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk og ungarsk frå serbokroatisk; opphavleg av latin piper ‘pepar’

Tyding og bruk

  1. art i søtvierfamlien med sortar som kan grupperast i grønsakpaprika (mild) og krydderpaprika (sterk);
    spansk pepar;
    Capsicum annuum
  2. frukt av slik plante, nytta som grønsak eller som krydder
  3. krydder av tørka paprikafrukter
    Døme
    • strø paprika på omeletten
Artikkelside