Avansert søk

15 treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

ordinær

adjektiv

Opphav

gjennom fransk, frå latin ordinarius ‘ordna’; jamfør ordinere

Tyding og bruk

  1. sedvanleg, regulær
    Døme
    • halde ordinær generalforsamling;
    • det ordinære toget går kl. 15
  2. som ikkje merkjer seg ut;
    middels, måteleg
    Døme
    • ein høgst ordinær prestasjon

tretten

determinativ kvantor

Opphav

norrønt þrettán, opphavleg ‘tre og ti’

Tyding og bruk

grunntalet 13
Døme
  • i tretten år;
  • telje til 13;
  • mange reknar tretten som eit ulykkestal

Faste uttrykk

  • gå tretten på dusinet av
    vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym
  • vere tretten til bords
    vere i eit selskap med tretten personar, noko som tolkast som at ei ulykke vil skje

konvensjonell

adjektiv

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein konvensjonell tale;
    • berre tenkje i konvensjonelle baner;
    • han er så konvensjonell
  2. om krig og våpen: ikkje kjernefysisk
    Døme
    • konvensjonell krigføring

Faste uttrykk

  • konvensjonell krig
    krig der det ikkje blir brukt masseøydeleggingsvåpen
  • konvensjonelle våpen
    moderne våpen med unntak av masseøydeleggingsvåpen

dusin

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå fransk av douze ‘tolv’

Tyding og bruk

mengd på tolv;
Døme
  • eit dusin knappar

Faste uttrykk

  • dusinet fullt
    tolv stykker;
    fullt hus
  • gå tretten på dusinet av
    vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym

dagtid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tid da det er dag
Døme
  • mange arbeider utanom ordinær dagtid

Faste uttrykk

  • på dagtid
    om dagen
    • stasjonen er open på dagtid

triviell

adjektiv

Opphav

av latin trivialis ‘kvardagsleg, ordinær’, av trivium ‘stad der tre vegar møtest’

Tyding og bruk

vanleg og keisam;
ordinær, banal
Døme
  • ei triviell historie

gå tretten på dusinet av

Tyding og bruk

vere heilt alminneleg, ordinær eller anonym;
Sjå: dusin, tretten

banal

adjektiv

Uttale

banaˊl

Opphav

av fransk banal ‘påboden til vanleg bruk’, av ban ‘påbod’; same opphav som bann

Tyding og bruk

Døme
  • eit banalt dikt;
  • bodskapen er enkel på grensa til det banale

alminneleg

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk; jamfør norrønt almenniligr av almennr ‘allmenn’

Tyding og bruk

som er mest brukt;
Døme
  • alminneleg inntekt;
  • eit alminneleg menneske

ordentleg

adjektiv

Opphav

frå tysk; av orden

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit ordentleg hotell;
    • han er så ordentleg
    • brukt som adverb:
      • få ordentlig betalt
  2. brukt som forsterkande adverb: til gagns, svært
    Døme
    • bli ordentleg sint