Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 38 oppslagsord

nøkkel, nykel

substantiv hankjønn

Opphav

mellomnorsk nykill; norrønt lykill, jamfør lykel

Tyding og bruk

  1. reiskap til å låse opp eller att ein lås med;
    Døme
    • setje nøkkelen i døra og vri han om;
    • klirre med nøklane
  2. reiskap til å dreie, trekkje opp eller justere noko med
  3. i overført tyding: noko som gjev tilgjenge til noko
    Døme
    • god utdanning er nøkkelen til suksess i yrkeslivet
  4. i overført tyding: noko som gjev forklaring eller løysing på noko gåtefullt eller innvikla
    Døme
    • vitskapen kan gje oss nøkkelen til denne gåta;
    • nøkkelen til ein kode;
    • fordele ministerpostane etter ein nøkkel;
    • bestemme planter med ein nøkkel
  5. brukt som førsteledd i samansetningar: noko eller nokon som har ein viktig posisjon eller ei sentral rolle
  6. i musikk: teikn først på eit linjesystem som viser ein viss tone, og som gjev kvar note ei særskild tonehøgd
  7. rettleiing for arkivsystem
Artikkelside

hemmelegheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere hemmeleg;
    det å vere løynd (1 for uinnvigde
  2. noko som er eller bør vere hemmeleg;
    Døme
    • militære hemmelegheiter;
    • røpe ei hemmelegheit;
    • fortelje hemmelegheita vidare til nokon;
    • dette skal vere ei hemmelegheit mellom oss;
    • vi to bør ikkje ha hemmelegheiter for kvarandre
  3. nøkkel (til)
    Døme
    • hemmelegheita for å lykkast på eksamen

Faste uttrykk

  • i all hemmelegheit
    i det stille;
    utan at nokon veit om det
    • dei gifte seg i all hemmelegheit
  • offentleg hemmelegheit
    noko som skal vere hemmeleg, men som likevel er allment kjend
    • skandalen er ei offentleg hemmelegheit
Artikkelside

ekstranøkkel, ekstranykel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ekstra (2) nøkkel (1) som er lik ein annan nøkkel ein har
Døme
  • det er lurt å ha ein ekstranøkkel liggjande
Artikkelside

fiske 2

fiska

verb

Opphav

norrønt fiska

Tyding og bruk

  1. fange fisk
    Døme
    • vere ute på sjøen og fiske;
    • fiske med sluk;
    • fiske sei
  2. hente opp, hale opp (særleg frå vatn)
    Døme
    • fiske perler;
    • fiske opp lua frå vatnet;
    • fiske ein nøkkel opp av lomma
  3. prøve å oppnå noko (med å smiske eller liknande)
    Døme
    • fiske etter ros

Faste uttrykk

  • fiske i rørt vatn
    nytte ut ein forvirra situasjon til eigen fordel
Artikkelside

nøkkelvitne, nykelvitne

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sentralt vitne;
jamfør nøkkel (5)
Artikkelside

nøkkelstilling, nykelstilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

spesielt viktig stilling;
jamfør nøkkel (5)
Døme
  • ha ei nøkkelstilling i kommunen
Artikkelside

nøkkelperson, nykelperson

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person med ei sentral og viktig stilling;
jamfør nøkkel (5)
Døme
  • han er ein nøkkelperson i bedrifta
Artikkelside

nøkkelbedrift, nykelbedrift

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bedrift som spelar ei viktig rolle i næringslivet på ein stad;
jamfør nøkkel (5)
Artikkelside

nøkkelrolle, nykelrolle

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

viktig, avgjerande rolle;
jamfør nøkkel (5)
Artikkelside

nøkkelskilt, nykelskilt, nykleskilt, nøkleskilt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. metallplate kring eit nøkkelhol
  2. lite skilt eller merke (med namn, nummer eller liknande) til å feste til nøkkel
Artikkelside
Side 1 av 4