Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

nål

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt nál

Tyding og bruk

tynn, spiss reiskap til å sy eller hekle med eller til å feste noko med
Døme
- bruke nål og tråd;
- træ i nåla;
- feste noko med ei nål
- - heklenål
  - hårnål
  - knappenål
  - synål
del av kanyle (1) til å stikke inn i kroppen for å sprøyte inn medisin
smykke eller merke som blir festa med ei nål (1)
Døme
- pynte jakka med ei nål
- - brystnål
  - slipsnål
visar
Døme
- nåla på badevekta
- - kompassnål
  - magnetnål
noko som liknar ei nål (1)
Døme
- nålene på juletreet drys
- - barnål
  - furunål
  - isnål

Faste uttrykk

gå/sitje/stå som på nåler
vere uroleg, spent, nervøs
ikkje eige nåla i veggen
ikkje eige noko;
vere utfattig
leite etter nåla i høystakken
prøve å finne noko lite i ei stor mengd
naken som nåla
svært fattig

kast

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kast; jamfør kaste (

Tyding og bruk

det å kaste (2, 1)
Døme
- kast med stor ball;
- eit langt kast
- - spydkast
  - terningkast
lengd ein kan kaste
Døme
- bu berre eit kast frå kvarandre;
- ho vann med eit kast på 78 meter
- - steinkast
det å setje not eller kaste snøre i vatn eller sjø;
steng (1)
Døme
- eit godt kast;
- dei fekk makrell på kvart kast
brå rørsle;
rykk;
støyt (4)
Døme
- eit kast med nakken
- - vindkast
det å leggje eller kaste tau, tråd eller liknande rundt noko;
omgang (1, 1);
tørn (2, 2)
Døme
- eit kast på nåla;
- eit kast rundt ein påle
hopp med vending, særleg i dans
- - hallingkast
  - rundkast
plagg eller tørkle til å slengje på seg;
sjal (1)
basketak (1);
dyst, samanstøyt
Døme
- kome i kast med bjørnen;
- han hadde vore i kast med naboen
dyngje eller haug som er kasta i hop;
verp
stad til å leggje ting på, særleg om ei hylle på sida av skorsteinen

Faste uttrykk

gje seg i kast med
gå i gang med
kast i kast
rundt og rundt
ho trilla kast i kast ned trappa

høystakk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stakk ( av høy

Faste uttrykk

leite etter nåla i høystakken
prøve å finne noko lite i ei stor mengd

eige 2

eiga

verb

Opphav

norrønt eiga; samanheng med eigen

Tyding og bruk

ha i eige
Døme
- eige gods og gull;
- han selde alt han åtte
ha tilgjengeleg
Døme
- eg eig ikkje matbiten i huset

Faste uttrykk

ikkje eige nåla i veggen
ikkje eige noko;
vere utfattig
ikkje eige skam i livet
ikkje ha skamkjensle for noko

træ, træde 2

træda

verb

Opphav

jamfør islandsk þræða; av tråd

Tyding og bruk

setje tråd i
Døme
- træ ei nål
smette, stikke, føre (noko tynt) tvers gjennom eller inn i (ei opning på) noko
Døme
- træ (tråden) i nåla;
- træ i skolissene;
- træ seg gjennom gluggen
feste, hengje, stikke, smette (noko på noko tynt eller utståande)
Døme
- træ (opp) fisk på ein streng, perler på ei snor, kornband på ein staur;
- træ på seg hanskane;
- træ genseren over hovudet

Faste uttrykk

træ ned over hovudet på
gjennomføre (ei ordning) utan samtykke el. medverknad frå dei det gjeld

forsting

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sting som ein syr med å stikke nåla framover

Døme

forsting og attersting

attersting

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sting som blir laga med at nåla blir sett ned attanfor der det førre slutta