Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

mindreårig

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje har nådd myndig alder (eller ei anna aldersgrense fastsett ved lov)

brukt som substantiv:
- det er forbode å selje alkohol til mindreårige

myndig

adjektiv

Opphav

av lågtysk mundich, opphavleg ‘som har makt’; av gammalhøgtysk munt ‘vern’

Tyding og bruk

som har nådd vaksen alder (i Noreg 18 år), og som kan gjere avtaler og rå over eigne midlar utan medverknad av verje (1, 1);
til sklinad frå mindreårig og umyndig
Døme
- nå myndig alder;
- ho blir myndig neste år
som vitnar om makt og autoritet;
fast (3), verdig (2), bestemd (2)
Døme
- tale i ein myndig tone;
- gripe inn med myndig hand;
- ein myndig leiar
- brukt som adverb:
  ho opptredde alltid myndig og bestemd

liten

adjektiv

Opphav

norrønt lítill, lítinn; jamfør lite (

Tyding og bruk

som ikkje er stor;
med avgrensa storleik;
under middels høg;
jamfør litle, mindre, minst, små og vesle (1
Døme
- eit lite hus;
- ein liten porsjon;
- vere liten av vekst;
- ho er bitte lita
svært ung;
mindreårig
Døme
- da ho var lita;
- han har eit lite barn;
- ho er for lita til å gå aleine;
- stakkars liten!
- brukt som substantiv:
  aktivitetar for liten og stor
brukt som substantiv: baby
Døme
- ho skal ha ein liten
som dekkjer eit lite område
Døme
- eit lite land;
- ein triveleg liten by;
- ha liten plass
om tid: kortvarig, snau
Døme
- ei lita stund;
- ein liten pause;
- ein liten time;
- ha lita tid;
- ein liten augeblink;
- ta ein liten tur
som er utan vekt eller verdi
Døme
- ein liten feil;
- ein liten detalj;
- det spelar lita rolle kva du gjer;
- vise lita interesse;
- i liten grad
som femner om få einingar, personar eller liknande;
fåtalig
Døme
- ei lita gruppe

Faste uttrykk

gjere seg liten
vise seg småleg;
nedverdige seg
kjenne seg liten
oppfatte seg sjølv som uviktig eller hjelpelaus

barnemor

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

mor til mindreårig(e) barn

-årig

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

i ord med grunntal eller adjektiv som førsteledd, som varer eller har vart så lenge som førsteleddet nemner; til dømes i mangeårig, mindreårig og toårig
-års (1)

drottsete

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dróttseti; jamfør lågtysk ‘ein som har sete i hirda’

Tyding og bruk

om norrøne forhold: hushaldar hos kongen
i nordisk mellomalder: høgaste embetsmann i riket, som hadde rolla som fungerande regent dersom kongen var mindreårig eller ein unionskonge var fråverande
Døme
- Ogmund Finnson var drottsete og regjerte i Noreg på vegner av den norsk-svenske kongen

barnefar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt barnfaðir

Tyding og bruk

biologisk far
Døme
- oppgje nokon som barnefar
far til mindreårig(e) barn
Døme
- ein barnefar på tur med barnevogn