Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 6 oppslagsord

hybel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hýbýli, hýbǿli ‘hus, heim’

Tyding og bruk

eittroms bustad (som del av større husvære eller bygg)

Døme

bu på hybel

Artikkelside

knøttliten

adjektiv

Tyding og bruk

svært liten, bitte liten

Døme

ein knøttliten bil;
den knøttvesle hybelen

Artikkelside

rydje

rydja

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt ryðja ‘tømme, reinske’

Tyding og bruk

reinske, få or vegen, fjerne;
rø, rydde (1)
Døme
- rydje loftet for mus, plassen for folk;
- rydje i hagen om våren – rake lauv osv.;
- rydje kvister av treet – hogge, skjere
- i overført tyding:
  rydje bort all tvil
gjere ryddig, setje ting på plass, ordne (opp);
rydde (2)
Døme
- rydje låven;
- rydje i stova, på hybelen;
- rydje av bordet
bryte (opp), planere, stelle i stand, dyrke;
rydde (3)
Døme
- rydje veg – brøyte;
- rydje ny jord;
- rydje seg ein buplass

Faste uttrykk

rydje opp i
setje ein stoppar for (misbruk eller liknande);
sanere
rydje or vegen
drepe (nokon)
rydje ut
gjere ende på, tyne

Artikkelside

ruskete

adjektiv

Tyding og bruk

om vêr: surt, stygt, utriveleg
Døme
- i dag er det ruskete ute
uryddig, rotete
Døme
- det var ruskete inne på hybelen

Artikkelside

rydde

rydda

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt ryðja ‘tømme, reinske’; same opphav som rydje

Tyding og bruk

reinske, få or vegen, fjerne;
rø, rydje (1)
Døme
- rydde loftet for mus, plassen for folk;
- rydde i hagen om våren – rake lauv osv.;
- rydde kvister av treet – hogge, skjere
- i overført tyding:
  rydde bort all tvil
gjere ryddig, setje ting på plass, ordne (opp)
Døme
- rydde låven;
- rydde i stova, på hybelen;
- rydde av bordet
bryte (opp), planere, stelle i stand, dyrke
Døme
- rydde veg – brøyte;
- rydde ny jord;
- rydde seg ein buplass

Faste uttrykk

rydde opp i
setje ein stoppar for (misbruk eller liknande);
sanere
rydde or vegen
drepe (nokon)
rydde ut
gjere ende på, tyne

Artikkelside

eigen

determinativ

Opphav

norrønt eiginn; opphavleg perfektum partisipp av eige (

Tyding og bruk

som (berre) høyrer til, vedkjem eller skriv seg frå ein sjølv;
som ein sjølv høyrer til;
personleg
Døme
- min eigen unge;
- vårt eige land;
- gå i sine eigne tankar;
- ikkje vite sitt eige beste;
- det var hans eigen feil;
- gå mot sitt eige parti;
- gjere noko på eige ansvar;
- sjå noko med eigne auge
- brukt som substantiv
  tale til sine eigne;
  krinse om sitt eige;
  det er av sine eigne ein skal ha det
som ein har for seg sjølv;
åtskild, separat;
særskild
Døme
- ha sitt eige rom;
- ha eigen inngang til hybelen;
- ha si eiga meining om noko;
- gå sin eigen veg;
- det er eigne reglar for dette;
- landet fekk sin eigen konge;
- bygda vart eigen kommune
særmerkt, spesiell
Døme
- ha eit eige lag med barn;
- ein eigen sjarm;
- ein eigen dåm

Artikkelside