Avansert søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

glød

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

gneiste (2;
sterkt (raudt) skin eller skjær
Døme
- ha glød i auga, kinna
eldhug, entusiasme, lidenskap, spirit
Døme
- tale med, utan glød;
- mangle glød (i framføringa);
- miste gløden (for saka)

glø, gløde

gløda

verb

Opphav

norrønt glǿða; av glo (

Tyding og bruk

lyse på grunn av sterk oppvarming, brenne utan loge, lyse raudt, skine sterkt
Døme
- smijernet, omnen, sola glør;
- auga glør av sinne;
- telefonlinjene glør – har sterk pågang
- i presens partisipp:; jamfør glødande (1)
vere eldhuga, brenne, ivre
Døme
- glø for saka
- i presens partisipp:; jamfør glødande (2)
hete (opp)
Døme
- glø opp jern
gjere eldhuga
Døme
- prøve å glø ein opp
- i perfektum partisipp:; jamfør oppglødd

lidenskap

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

mektig kjensle eller stemning;
intens erotisk kjensle;
glød (2)
Døme
- ha lidenskap i blodet
brennande interesse;
pasjon (1)
Døme
- ha ein lidenskap for gamle ting;
- dei har ein sterk lidenskap for klubben

eld

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt eldr

Tyding og bruk

flamme (1, 1) frå noko som brenn ved høg temperatur;
loge (2, fyr (2, 1)
Døme
- setje eld på huset;
- sprute eld
haug av ved, kvister og anna som skal brennast eller brenn;
bål
Døme
- gjere opp eld;
- sitje rundt elden
avfyring av skytevåpen;
skyting
Døme
- opne eld
sterk glans, glød
Døme
- ha eld i auga
- - moreld
lidenskap, kraft (1, begeistring
Døme
- kjærleikens eld

Faste uttrykk

bli herre over elden
få kontroll over brann
brannmannskapa er no herre over elden
frå oska til elden
frå vondt til verre
det var som å gå frå oska til elden
gå gjennom eld og vatn
gjere alt for å hjelpe
dei er klare til å gå gjennom eld og vatn
i elden
- i kamp;
  midt i striden
  soldatane måtte i elden
- (stå for tur til å) vere med i hard prøve eller konkurranse
  bandet skal snart i elden
ingen røyk utan eld
det ligg alltid noko under, til dømes at det er ei viss sanning i eit laust rykte
kome under dobbel eld
- bli skoten på eller overfallen frå to kantar
- i overført tyding: bli angripen eller få kritikk frå to kantar
leike med elden
å oppføre seg slik at det kan bli farleg eller få uheldige konsekvensar
dei visste at dei leikte med elden
opne eld
begynne å skyte
puste til elden
prøve å få strid eller usemje til å blusse opp
dei let medarbeidarane puste til elden i konflikten
som eld i tørt gras
svært fort
rykta spreidde seg som eld i tørt gras
som eld og vatn
heilt ulike
dei er som eld og vatn

gneiste 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gneisti

Tyding og bruk

brennande eller lysande partikkel frå eld eller elektrisk utlading (som fyk i lufta)
Døme
- det fyk gneistar frå bålet;
- det sprutar gneistar frå vognhjulet;
- elektrisk gneiste
sterk kjensle av oppgløding som inspirerer til handling;
glød (2)
Døme
- mangle gneisten
byrjing til vekst eller utvikling;
kime (1, 2), start
Døme
- gneistane til fridom
svakt teikn;
snev
Døme
- det finst ikkje ein gneiste av von

Faste uttrykk

slå gneistar
- sende ut gneistar
  hamaren slo gneistar
- stråle ut eller kalle fram sterke kjensler
  det slo gneistar mellom dei;
  han skreiv så det slo gneistar
sprute gneistar
- sende ut gneistar
  det spruta gneistar frå toget
- syne sterk kjensle, særleg sterkt sinne
  han spruta gneistar av sinne;
  det spruta gneistar av konfrontasjonane mellom dei

glohug

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme

ha, skape glohug for saka

glo 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt glóð

Tyding og bruk

(del av) noko som brenn utan loge
Døme
- raud, heit som ei glo;
- gloa på sigaretten;
- glørne i omnen;
- steikje på glør
glød (2), eldhug
Døme
- setje glo i ein;
- miste gloa

Faste uttrykk

stå på glør
vere svært annsam el. spent, nervøs