Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 30 oppslagsord

fersk

adjektiv

Opphav

av lågtysk versch, norrønt ferskr; same opphav som frisk (2

Tyding og bruk

  1. som ikkje har begynt å tape seg, tørke, visne eller liknande;
    nyss hend, gjord eller tillaga;
    Døme
    • ferskt brød;
    • fersk mjølk;
    • ein fersk rapport;
    • ferske nyhende
  2. som ikkje er salt eller salta
    Døme
    • fersk fisk;
    • ferskt vatn
  3. urøynd, ny;
    Døme
    • han er fersk i jobben;
    • ho er fersk noregsmeister;
    • ferske namn i politikken

Faste uttrykk

  • på fersk gjerning
    medan ein gjer noko gale;
    på fersken
    • han vart teken på fersk gjerning av politiet
Artikkelside

ferske

ferska

verb

Opphav

av tysk frischen

Tyding og bruk

  1. gjere fersk eller frisk igjen;
    nye, friske
    Døme
    • ferske opp att
  2. raffinere ved oksidasjon, særleg for å lage om råjern til smijern og stål
  3. overraske nokon på fersk gjerning
    Døme
    • ferske tjuven på lageret;
    • bli ferska i å smugrøykje
Artikkelside

pressgjær

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

pressa gjær til mellom anna brødbaking;
fersk gjær
Artikkelside

nyfiken

adjektiv

Tyding og bruk

  1. huga på å få greie på noko nytt;
    Døme
    • vere nyfiken etter å få vite noko;
    • ver ikkje så nyfiken!
  2. brukt som adverb: uventa, men gildt
    Døme
    • det var nyfike å sjå deg!
    • det var nyfike å få fersk fisk til middag
Artikkelside

nybakt, nybaka

adjektiv

Opphav

av ny (2

Tyding og bruk

  1. som nettopp er bakt;
    Døme
    • nybakte boller
  2. som nyleg har fått ei ny stilling eller status
    Døme
    • nybakt student;
    • nybakt noregsmeister
Artikkelside

gripe

gripa

verb

Opphav

norrønt grípa

Tyding og bruk

  1. ta tak i;
    trive
    Døme
    • gripe øksa med hendene;
    • gripe nokon i kragen;
    • gripe ballen i lufta;
    • gripe tak i noko;
    • gripe om noko
  2. Døme
    • gripe tjuven på fersk gjerning;
    • gripe nokon i fusk
  3. i overført tyding: gjere bruk av
    Døme
    • gripe sjansen
  4. gjere sterkt inntrykk på;
    røre, fengsle, skake opp;
    jamfør gripande og gripen
    Døme
    • filmen greip meg;
    • vere sterkt gripen av noko

Faste uttrykk

  • grip dagen!
    brukt for å oppmuntre nokon til å nyte dagen eller bruke dagen i dag godt;
    jamfør carpe diem
  • gripe an
    ta fatt på;
    gjere
    • no veit vi korleis vi skal gripe dette an
  • gripe etter
    • strekkje seg etter
      • gripe etter mobilen
    • kome med;
      nemne
      • gripe etter høvelege orsakingar
  • gripe inn i kvarandre
    • passe inn i kvarandre
      • tannhjula grip inn i kvarandre
    • ha samanheng med kvarandre
      • dei to debattane grip inn i kvarandre
  • gripe inn
    gå imellom;
    ta affære
    • dei vågar ikkje å gripe inn;
    • han greip inn og fekk stoppa slåstkampen
  • gripe om seg
    breie seg;
    auke i omfang
    • finanskrisa greip om seg
  • gripe seg i noko
    brått bli klar over at ein er eller gjer noko
    • han greip seg i å vere fæl mot dei
  • gripe til
    ta i bruk;
    ty til
    • gripe til våpen
  • gripe ut av lufta
    påstå noko ein ikkje har grunnlag for
    • argumentet er ikkje gripe ut av lufta
Artikkelside

garantere

garantera

verb

Tyding og bruk

  1. love å ta ansvar for;
    gå god for;
    Døme
    • eg garanterer at det er sant
    • brukt som adjektiv
      • garantert minsteløn
  2. stille økonomisk tryggleik;
    Døme
    • garantere for eit lån;
    • garantere for ein låntakar
  3. brukt som adverb: heilt sikkert
    Døme
    • vil vi merke skilnaden? Garantert!
    • dette kjem du garantert ikkje til å like;
    • maten er garantert fersk
Artikkelside

kvalitet

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin qualitas ‘eigenskap’, av qualis ‘av kva slag’

Tyding og bruk

  1. det at noko er av ein viss karakter;
    grad av gode eigenskapar som noko har
    Døme
    • levere fersk fisk av høg kvalitet;
    • klede av dårlig kvalitet;
    • stille høgare krav til kvaliteten;
    • tenester som held god kvalitet
  2. god eigenskap, god kvalitet (1);
    noko som held mål
    Døme
    • satse på kvalitet framfor kvantitet;
    • kvalitet i skulen;
    • det er kvalitet over musikken
  3. Døme
    • papir i mange kvalitetar
Artikkelside

in flagranti

adverb

Opphav

av latin , av in ‘i’ og flagrans ‘brennande’

Tyding og bruk

på fersk gjerning
Døme
  • han vart gripen in flagranti med elskaren sin
Artikkelside

hovudrett

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

viktigaste rett (1 i eit måltid
Døme
  • til hovudrett fekk dei fersk skrei
Artikkelside
Side 1 av 3