Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 44 oppslagsord

eventyr

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ævintýr(r), gjennom lågtysk; frå mellomalderlatin adventura ‘hending’

Tyding og bruk

  1. folkeleg, oppdikta forteljing utan tid- og heimfesting, og der grensene mellom fantasi og røyndom er viska ut
    Døme
    • han liker å lese eventyr;
    • bestemor fortel eventyr for ungane;
    • kjenner du eventyret om guten og trollet?
  2. spennande hending;
    Døme
    • dra på eventyr;
    • dei har kasta seg ut i eit økonomisk eventyr
  3. Døme
    • ha små eventyr;
    • han har hatt nokre eventyr på si
  4. noko underfullt;
    noko utruleg vakkert;
    Døme
    • landskapet er eit eventyr;
    • dei tek eit friår for å oppleve eventyret;
    • ho hadde på seg eit eventyr av ein kjole
Artikkelside

oppskrivar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som skriv opp noko
Døme
  • oppskrivarane av eventyr kunne påverke innhaldet sterkt samanlikna med dei opphavlege, munnlege versjonane
Artikkelside

ramseeventyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

eventyr med episodar som blir tekne opp att
Døme
  • 'pannekaka' er eit kjent ramseeventyr
Artikkelside

overlevere

overlevera

verb

Opphav

etter tysk

Tyding og bruk

  1. gje, levere frå seg
    Døme
    • overlevere eit brev
  2. la gå i arv frå ættledd til ættledd;
    halde ved lag
    Døme
    • skrive ned eit eventyr slik det er overlevert
Artikkelside

ormegard

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt orm(a)garðr

Tyding og bruk

i segner og eventyr: hole eller inngjerding der dødsdømde vart sette for å bli bitne i hel av ormar
Artikkelside

soriamoriaslott

substantiv inkjekjønn

Opphav

truleg laga etter Kurea Hurea, øyar søraust for Arabia, eller etter finsk suuria muuria ‘store steinhus’

Tyding og bruk

  1. i eventyr: gildt slott;
    strålande vakker bygning
  2. i overført tyding: dagdraum;
Artikkelside

historie

substantiv hokjønn

Opphav

av gresk historia ‘etterrøking, gransking’

Tyding og bruk

  1. utviklingsgang i tid utan nærmare avgrensing
    Døme
    • historia til jorda;
    • historia til fiskane
  2. (vitskap om) kulturutviklinga for menneska, manneætta eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
    Døme
    • studere historie;
    • professor i historie;
    • Kina er eit land med ei gammal og ærerik historie;
    • Noregs eldste historie;
    • den første kvinnelege statsministeren i historia
  3. livsløp, lagnad
    Døme
    • ein får sjå historia hennar på teaterscena
  4. verk, lærebok i historie (2)
  5. skulefag, studium med historie (2) som emne;
    Døme
    • ha historie i andre timen
  6. mindre forteljing;
    Døme
    • fortelje ei god historie;
    • grove historier;
    • dikte opp ei fæl historie
  7. (pinleg, lei, ubehageleg) situasjon, hending, oppleving, skandale
    Døme
    • stelle i stand ei farleg historie;
    • det vart ei dyr historie

Faste uttrykk

  • gå over i historia
    • bli hugsa (for noko)
    • ta slutt, vere til ende
  • historias dom
    måten noko blir vurdert av ettertida
  • historias skraphaug
    stad for feilslått ideologi eller politikk frå tidlegare tider
    • apartheid hamna på historias skraphaug
  • skape historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skrive historie
  • skrive historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skape historie
  • vere historie
    ikkje finnast meir;
    vere forbi, forelda eller gammaldags
    • dette er no allereie historie
Artikkelside

kortprosa

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

nemning på korte prosastykke som noveller, eventyr, legender, skrøner og liknande
Artikkelside

kunsteventyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

eventyr (1) skriven av ein namngjeven forfattar;
jamfør kunstdikting
Døme
  • Oscar Wilde skreiv både skodespel og kunsteventyr
Artikkelside

kverve 3

kverva

verb

Opphav

norrønt hverfa

Tyding og bruk

  1. i eventyr: gøyme (2;
    føre, bere bort
    Døme
    • han kvervde kongsdottera
  3. kringgå, ringe inne

Faste uttrykk

  • kverve synet
    gjere at ein ikkje ser tinga som dei er;
    jamfør synkverve
Artikkelside
Side 1 av 5