Avansert søk

Nynorskordboka 201 oppslagsord

E 1, e 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bokstavteiknet og språklyden e
Døme
- stor E;
- liten e;
- e kjem etter d i alfabetet;
- har stadnamnet Sel lang eller kort e?
(note (2, 1) for) tredje tone (2, 1) i C-durskalaen;
jamfør E-dur og e-moll
dårlegaste ståkarakter ved høgskular og universitet (på ein skala frå A til F)
Døme
- han strauk ikkje til eksamen, men fekk ein E

e 2

symbol

Tyding og bruk

symbol for elementærladning
matematisk konstant (1 som er utgangspunkt for det naturlege logaritmesystemet
Døme
- e = 2,718…

ferd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ferð; samanheng med fare (

Tyding og bruk

reise (1, tur (1, ekspedisjon
Døme
- byferd;
- granskingsferd;
- måneferd;
- gjere ei ferd;
- lykke på ferda!
gang, fart, rørsle, verksemd
Døme
- gje seg, ta i ferd med – byrje med;
- reven har vore på ferd(e) – har vore ute, har fare (og gjort gale);
- kva er på ferde? – kva står på?, kva har hendt?, kva gjeld det?
- det er fare (el. noko gale) på ferd(e);
- det er mykje på ferd(e) (til stell) – noko uvanleg (stort, lite, fælt e l)
åtferd, framferd, lag, måte (1;
manér, fakte, strek
Døme
- hans milde ferd;
- vere høvisk i all si ferd;
- kva er dette for ferd(er)!
- fare med fante-, galne-, gape-, røvar-, toske-, tull-ferd(er)
(dyre)spor
Døme
- ferder etter bjørn
følgje (2, flokk
Døme
- brudeferd;
- gravølsferd
bør (3, forde (1
Døme
- ei ferd med vatn

Faste uttrykk

fare siste ferda
bli ført til grava
vere i ferd med
vere i gang med, drive med, skulle til (å gjere)
arbeidsmarknaden er i ferd med å bli for stram;
departementet er i ferd med å utarbeide reglar;
tida er i ferd med å endre seg

-vegga

adjektiv

Tyding og bruk

med slik(e) vegg(er) som førsteleddet nemner;

i ord som tynnvegga

sende 3

senda

verb

Opphav

norrønt senda

Tyding og bruk

la noko bli teke eller ført av andre til den staden det skal;
få av stad;
frakte, transportere
Døme
- sende eit brev i posten;
- dei sender varene med toget;
- vi må sende blomstrar til 50-årsdagen hennar;
- eg sender deg ein e-post med meir informasjon;
- fristen for å sende søknaden er på torsdag
la nokon dra for å utføre noko
Døme
- landet sender fleire soldatar til fronten;
- organisasjonen sende ein delegasjon til Oslo;
- dei har sendt barna på skulen
gje noko vidare til nokon
Døme
- send meg hammaren!
- kan de sende rundt sausen?
kaste, slengje;
skyte
Døme
- ho sende ein snøball etter han;
- dei skal sende opp ein satellitt
rette mot;
vende til
Døme
- læraren sende dei eit strengt augekast;
- ho sende han eit nikk
la gå ut elektromagnetiske bølgjer;
stråle ut;
kringkaste, overføre
Døme
- dei sender eit program om fuglar på tv i kveld;
- stasjonen sender på ei anna bølgjelengd;
- dei sende ut ei melding over radio;
- utstyret sender ut elektromagnetisk stråling

Faste uttrykk

sende ein venleg tanke
tenkje på nokon med sympati eller takksemd
han sende ein venleg tanke til dei som hadde kjempa for fridomen

gaming

substantiv hokjønn

Uttale

geiˊming

Opphav

Tyding og bruk

det å spele dataspel;

jamfør e-sport

Døme

få kontakt med folk frå mange land gjennom gaming

Kristus

eigennamn

Opphav

frå gresk Khristos ‘ den salva’

Tyding og bruk

i kristen tru: tittel på Jesus (1)

Døme

trua på Jesus Kristus;
tida etter Kristi fødsel;
Kristi atterkome

Faste uttrykk

etter Kristus
etter Kristi fødsel (tradisjonelt sett som år 1);
etter vår tidsrekning;
forkorta e.Kr.
keiser Augustus døde i år 14 etter Kristus
før Kristus
før Kristi fødsel (tradisjonelt sett som år 1);
før vår tidsrekning;
forkorta f.Kr.
Roma vart grunnlagd år 753 før Kristus

utom

preposisjon

Tyding og bruk

til eller på utsida av;
utanfor, utanom
Døme
- gå, stå utom veggen, døra;
- dette er utom alle reglar;
- noko utom det vanlege;
- stå utom
lenger ut(e) enn
Døme
- bu utom elva
ut forbi
Døme
- segle utom neset

Faste uttrykk

utom seg
freidig, pågåande (til å snu seg og sko seg)

utid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

ulagleg tidspunkt

Døme

kome, skje på ei utid;
(snakke, ete e l) i utid el. i utide el. i utida – på ei ulagleg tid; utan føremål el. grunn;
mase i tide og utide – heile tida, støtt og stadig

utgang

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å gå ut (frå eit hus, rom);
det å forlate noko (og dermed gå inn i eller byrje på noko nytt)
Døme
- spele til utgang – i kyrkje e l;
- Herren vare din inngang og din utgang – dvs til og frå jordelivet, brukt i dåpsbøna;
- hopparen hadde fin utgang frå hoppet;
- farten på prosjektilet like etter utgangen
stad der ein går ut
Døme
- storme mot utgangen;
- sperre utgangen;
- utgang bak – på buss e l
slutt (1;
ende (1;
utfall, resultat
Døme
- innan utgangen av året;
- verselinja har kvinneleg (s d), mannleg (s d) utgang;
- saka fekk ein lykkeleg utgang;
- utgangen vart at …
i bridge: avslutta serie med spel
Døme
- ha utgang – ha poeng nok til å vinne ein omgang
i typografi: kort sluttlinje i eit avsnitt

Side 1 av 21

Resultat per side: