Avansert søk

Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

anatomi

substantiv hankjønn

Uttale

anatomiˊ

Opphav

av gresk anatomia ‘oppskjering’

Tyding og bruk

  1. lære, vitskap om organisk bygnad
    Døme
    • professor i anatomi;
    • lærebok i anatomi
  2. bygnaden til ein organisme eller eit organ
    Døme
    • menneskets anatomi;
    • hjernens anatomi
  3. i overført tyding: bygnad eller samansetjing
    Døme
    • maktas anatomi;
    • pyramidanes anatomi
  4. det å dissekere, skjere opp (ein del av) ein organisme for å granske bygnaden

prosektor

substantiv hankjønn

Uttale

prosekˊtor, i fleirtal prosekˊtorar; prosektoˊrar

Opphav

av mellomalderlatin prosecare ‘skjere opp’

Tyding og bruk

universitets- eller høgskulelærar som underviser i anatomi eller patologi

okulær

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld auga;
som blir utført med auga
Døme
  • okulær anatomi

nevron, neuron

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk

Tyding og bruk

i anatomi: nervecelle med utløparar

mannleg

adjektiv

Opphav

norrønt mannligr

Tyding og bruk

som gjeld menn, som er mann (1);
jamfør kvinneleg
Døme
  • mannleg avkom;
  • mannleg lærar;
  • mannleg anatomi

Faste uttrykk

krossband, korsband

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. i anatomi: band som festar saman skjenebeinet og lårbeinet
  2. til 1984: open trykksaksending eller liknande til lågare porto

labyrint

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , opphavleg nemning på Knossospalasset på Kreta

Tyding og bruk

  1. (stad med) innvikla system av gangar og rom der det er vanskeleg å finne fram
    Døme
    • ein labyrint av tronge smug og gater
  2. i overført tyding: noko som er innfløkt og vanskeleg å finne ut av
    Døme
    • bli fanga i ein labyrint av hendingar
  3. i anatomi: det indre øyret

histologi

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -logi

Tyding og bruk

lære, vitskap om den finare bygnaden av dei einskilde veva i plante- og dyrekroppen;
mikroskopisk anatomi

hamar 1, hammar

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hamarr ‘stein’

Tyding og bruk

  1. bratt bergvegg, knaus
    Døme
    • fare over haug og hamar
  2. handreiskap med lett skaft og tungt slaghovud til å banke med
    Døme
    • slå i spikaren med ein hamar;
    • med hamar og tong;
    • øksehovudet kan brukast som hamar
  3. mekanisk driven bankereiskap
  4. i musikk: filtkledd treklubbe på klaver som slår mot ein streng når den tilsvarande tangenten blir trykt ned;
    jamfør hamarklaver
  5. i anatomi: det ytste av dei tre små beina i mellomøyret;

Faste uttrykk

  • hamar og sigd
    kommunistisk symbol
  • kome under hamaren
    bli seld på auksjon (der sal blir markert med eit hamarslag)
  • Tor med hamaren
    i norrøn mytologi: våpenet til toreguden
    • med desse mørke skyene er nok ikkje Tor med hamaren langt unna

follikkel

substantiv hankjønn

Opphav

av latin follis ‘sekk’

Tyding og bruk

i anatomi: lita sekk- eller blæreforma danning i kroppen
Døme
  • folliklar i tarmen