Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 7 oppslagsord

strek

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

norrønt strik

Tyding og bruk

rissa eller teikna linje
Døme
- teikne ein rett strek;
- lage strekar på arket;
- det var skore inn strekar i tømmeret;
- læraren set strek under alle feila
- - blyantstrek
  - kritstrek
  - krøllstrek
  - skråstrek
linjeføring (1) til ein teiknar
Døme
- ho har ein elegant og tydeleg strek
startstrek
Døme
- deltakarane stod på streken
smal stripe
Døme
- ein fugl med kvite strekar på sida
linje i (ei tenkt) gradinndeling
Døme
- nokre strekar for langt
kompasstrek
Døme
- vinden dreidde nokre strekar mot vest
uventa, snarrådig handling;
påfunn;
spikk (2, prette, puss (3
Døme
- ein dristig strek;
- gjere mange leie strekar
- - fantestrek
  - genistrek
  - narrestrek
  - revestrek
  - skøyarstrek

Faste uttrykk

gå over streken
overskride grensa for det sømelege;
gå for vidt
raud strek
- raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
  få mange raude strekar
- grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
  foreldre må setje nokre raude strekar for barna
setje/slå ein strek over
sjå på som ugjort, oppgjort eller gløymt
dei sette ein strek over det som hadde hendt;
vi slår ein strek over usemja
setje strek
avslutte
dei sette strek for debatten
starte frå strek
om veddeløpshest: starte utan handikap (1)
strek i rekninga
noko som går på tvers av planane;
vonbrot
det var ein strek i rekninga at søknaden ikkje vart innvilga
tynn som ein strek
svært tynn

Artikkelside

raud

adjektiv

Opphav

norrønt rauðr, samanheng med latin ruber; jamfør rubin

Tyding og bruk

som har ein farge som blod (og som ligg mellom oransje og fiolett i fargespekteret)
Døme
- raude roser;
- vere raud og frisk i kinna;
- eit raudt hus
politisk radikal;
kommunistisk;
revolusjonær (2, 1)
Døme
- politisk er han temmeleg raud

Faste uttrykk

den raude hanen gjel
det brenn;
det er brann
brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
ikkje ha eit raudt øre
vere heilt blakk
på raude rappen
med ein gong;
på flygande flekken
raud dag
dag som er markert med raud skrift i kalender;
fridag
raud lykt
- lykt med raudt glas som blir tend (ved inngangen til ein sal) når billettane til ei framsyning eller ein konsert er utselde
- fullt hus (1)
  stykket vart vist kveld etter kveld for raude lykter
raud strek
- raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
  få mange raude strekar
- grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
  foreldre må setje nokre raude strekar for barna
raud tråd
berande idé, hovudtema
gå som ein raud tråd gjennom boka
raude gardar
- avdelingar av væpna kommunistar som har spela ei rolle under uro og revolusjonar i fleire europeiske land
- ungdomsgrupper som skulle gjennomføre kulturrevolusjonen i Kina 1966–68
raude hundar
barnesjukdom med raudt utslett;
Rubella
raude tal
tal som syner underskot i rekneskapen for ein driftsperiode
raudt kort
- i idrett: kort som domar viser til utøvar som blir utvist frå tevling eller kamp
- motseiing, innvending
  fleire av debattantane burde ha fått raudt kort
raudt lys
- stoppsignal (1)
  få bot for å køyre på raudt lys
- det å seie eller få nei til noko;
  avslag (2)
  regjering gav raudt lys for avgifta;
  dei fekk raudt lys for prosjektet
verke som ein raud klut
vere årsak til sinne

Artikkelside

uakseptabel

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er akseptabel;

som ein ikkje kan godta

Døme

eit uakseptabelt framlegg

Artikkelside

trakassering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å trakassere;

trakasseri

Døme

trugsmål og trakassering er uakseptabelt;
seksuell trakassering

Artikkelside

raud strek

Tyding og bruk

Sjå: raud, strek

raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
Døme
- få mange raude strekar
grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
Døme
- foreldre må setje nokre raude strekar for barna

Artikkelside

rasjonalisering

substantiv hokjønn

Opphav

av rasjonalisere

Tyding og bruk

det å leggje om til arbeidssparande metodar eller teknologi
Døme
- rasjonalisering av drifta
det å gje ei tilsynelatande fornuftig forklaring på ei handling for å dekkje til eit uakseptabelt, ofte kjenslemessig, motiv
Døme
- rasjonalisering av vald

Artikkelside

rasjonalisere

rasjonalisera

verb

Tyding og bruk

leggje om til arbeidssparande metodar eller teknologi
Døme
- rasjonalisere arbeidet
gje ei tilsynelatande fornuftig forklaring på ei handling for å dekkje til eit uakseptabelt, ofte kjenslemessig, motiv
Døme
- rasjonalisere urettvise med høgverdige motiv

Artikkelside