Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
20 treff

Nynorskordboka 20 oppslagsord

rette 2

retta

verb

Opphav

norrønt rétta; av rett (3

Tyding og bruk

  1. gjere rett eller bein;
    strekkje ut
    Døme
    • rette ut ein veg;
    • rette ryggen;
    • rette seg opp
  2. strekkje fram, opp eller ut;
    gje med handa;
    rekkje, levere, fli
    Døme
    • rette fram handa;
    • rette opp handa;
    • ho retta meg boka;
    • rette ein revolver mot nokon
  3. vende mot nokon eller noko;
    adressere, mynte på
    Døme
    • det vart retta skarp kritikk mot vedtaket;
    • rette ein takk til;
    • rette auga mot noko
  4. ordne eller setje på plass
    Døme
    • rette på slipset

Faste uttrykk

  • rette seg etter
    tilpasse seg til eller følgje
    • rette seg etter lova;
    • rette seg etter Språkrådets skrivereglar
Artikkelside

rette 3

retta

verb

Opphav

same opphav som rette (2

Tyding og bruk

  1. hjelpe, betre
    Døme
    • rette på eit mishøve
  2. fjerne eller peike på feil og manglar;
    korrigere
    Døme
    • rette trykkfeil;
    • læraren retta stilar;
    • rette på uttale
  3. jamne seg, kome seg, bli bra
    Døme
    • det rettar seg vel

Faste uttrykk

  • rette bakar for smed
    la noko gå ut over ein uskuldig person
Artikkelside

sjølvstendig

adjektiv

Opphav

etter tysk selbständig, opphavleg ‘som står for seg sjølv’

Tyding og bruk

  1. som tenkjer og handlar utan å rette seg etter andre;
    som rår sjølv;
    fri, uavhengig, ubunden
    Døme
    • ein sjølvstendig institusjon;
    • eg er vorten ein meir sjølvstendig person
    • brukt som adverb:
      • tenkje sjølvstendig
  2. Døme
    • han stod fram som ein sjølvstendig forfattar;
    • dei har knapt tenkt ein sjølvstendig tanke
  3. som driv på eiga hand eller for eiga rekning
    Døme
    • ho er sjølvstendig næringsdrivande
Artikkelside

sivil 2

adjektiv

Opphav

frå latin civilis ‘(med)borgarleg’ av civis ‘borgar’

Tyding og bruk

  1. ikkje-militær
    Døme
    • dei sivile styresmaktene;
    • gå over frå Forsvaret til ein sivil jobb
    • ikkje i uniform
      • gå i sivile klede
  2. som ikkje er kriminell
    Døme
    • ei sivil rettssak;
    • sivil motstand, ulydnad – det å nekte å rette seg etter lover og offentlege vedtak som ein del av ein politisk kamp
Artikkelside

åtak

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt átak; jamfør å (4 og tak (2

Tyding og bruk

  1. det å gå til (væpna) kamp mot nasjon, område, gruppe eller verksemd;
    det å gå laus på andre (for å drepe eller skade)
    Døme
    • gjere åtak;
    • det tyske åtaket på Noreg i 1940;
    • åtak mot det militære datanettet;
    • bjørnen gjekk til åtak på saueflokken
  2. i lagidrett: offensivt spel som skal gje mål;
  3. det å rette skuldingar eller hard kritikk mot noko eller nokon;
    jamfør personåtak
    Døme
    • eit sterkt åtak på boka;
    • ein bør ikkje svare på anonyme åtak;
    • han vart møtt med eit kraftig åtak i avisa
  4. det at skadedyr, sjukdomsvirus eller liknande gjer skade, til dømes på avling eller organ i kropp
    Døme
    • eit virus som går til åtak på kroppen
Artikkelside

sæte 2

sæta

verb

Opphav

norrønt sæta ‘lure, gjete på’; samanheng med sitje

Tyding og bruk

  1. akte på, rette seg etter, lyde
    Døme
    • eg sæter det ikkje
  2. vere å akte på;
    ha noko å seie
    Døme
    • det sæter ikkje – det er ingenting å rette seg etter
Artikkelside

språkvask

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å lese manuskript for å rette feil og dårleg språk
Artikkelside

sikting 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å sikte (2;
det å rette eit våpen, apparat eller instrument mot eit mål
Døme
  • øve på sikting og skyting
Artikkelside

plastisk kirurgi

Tyding og bruk

det å rette på sjukt eller vanskapt kroppsvev, til dømes med å operere inn friskt vev frå ein annan stad i kroppen;
Sjå: plastisk
Artikkelside

revidere

revidera

verb

Opphav

frå latin ‘sjå att’

Tyding og bruk

  1. sjå igjennom eller granske for å rette feil og manglar
    Døme
    • revidere ei lov;
    • rekneskapen vart revidert av revisoren
  2. skifte om på;
    Døme
    • revidere planane sine
Artikkelside
Side 1 av 2