Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 161 oppslagsord

leve det søte livet

Tyding og bruk

leve eit liv i fest og luksus;
Sjå: søt
Artikkelside

hælane i taket

Tyding og bruk

full fest;
Sjå: hæl
Artikkelside

hurragut

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

munter, eventyrlysten kar som gjerne er med på fest og moro
Artikkelside

galla

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå spansk; samanheng med galant

Tyding og bruk

  1. høgtideleg fest
    Døme
    • galla på slottet
  2. den mest formelle kleskoden ved invitasjon til fest
    Døme
    • antrekk galla
  3. den finaste festdrakta, til bruk på galla (1)
    Døme
    • vere kledd i galla
Artikkelside

gallafest

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fest (3, 2) der gjestane møter i galla (2)
Artikkelside

galei

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt galeið f, gjennom gammalfransk, frå spansk ‘skip’; samanheng med galeas

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: krigsskip rodd av slavar eller fangar
  2. (uheldig) spor, tralt (1);
    Døme
    • vere ute på ein farleg galei

Faste uttrykk

  • på galeien
    på fest, på rangel
    • har dei kome på galeien att?
Artikkelside

hæl 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hæll

Tyding og bruk

  1. bakre del av ein fot
    Døme
    • hælane saman!
    • snu seg på hælen
  2. bakarste del av sokk, strømpe eller skotøy
    Døme
    • strikke nye hælar på sokkane;
    • sko med høge hælar

Faste uttrykk

  • hakk i hæl
    tett etter (nokon)
    • konkurrenten ligg hakk i hæl
  • hælane i taket
    full fest
  • i hælane på
    like bak, tett etter (nokon)
    • ungen gjekk i hælane på faren
  • kome på hælane
    bli tvungen på defensiven
  • ta på hælen
    ta på sparket, utan førebuing
Artikkelside

herre 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt herra, herri, av gammallågtysk herro, komparativ av her ‘fornem’; jamfør herleg (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • herre konge!
    • bli herre over heile landet;
    • dei høge herrane i Kreml og Washington
  2. overhovud for huslyd;
    Døme
    • tene to herrar;
    • vere herre i huset;
    • vere herre i eige hus;
    • vere sin eigen herre
  3. Døme
    • te seg som ein herre;
    • mine damer og herrar;
    • ein herre på byen;
    • eit trimparti for herrar
  4. brukt som særnamn: Gud
    Døme
    • Herren vår Gud;
    • Herren vere med deg!
    • i genitiv brukt for å forsterke ei utsegn
      • eit herrens vêr;
      • for mange herrens år sidan;
      • kva i herrens namn er dette?

Faste uttrykk

  • leve herrens glade dagar
    vere sorglaust oppteken med fest og moro
  • vere/bli herre over
    meistre
    • vere herre over situasjonen
Artikkelside

herrelag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. lag (6) av menn i idrettskonkurranse;
    til skilnad frå kvinnelag
    Døme
    • herrelaget i handball
  2. fest eller anna samkome med menn;
    jamfør lag (5)
    Døme
    • vere i herrelag
Artikkelside

heidundrande

adjektiv

Opphav

frå svensk

Tyding og bruk

Døme
  • ein heidundrande fest;
  • ein heidundrande suksess
Artikkelside
Side 8 av 17