Avansert søk

Nynorskordboka 201 oppslagsord

legeråd, lækjarråd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

råd (3, 2) gjeve av ein lege
råd (3, 3) av legar

krigsråd

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør råd (

Tyding og bruk

møte som øvstkommanderande offiser tek initiativ til for å drøfte ein vanskeleg militær operasjon eller ta ei viktig avgjerd
i overført tyding: møte med rådlegging føre ei vanskeleg avgjerd
Døme
- kalle spelarane inn til krigsråd

husråd

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør råd (

Tyding og bruk

botemiddel mot sjukdom som ein grip til (utan å spørje lege)

Døme

saft av hyllebær er husråd mot gikt

kjøpekraftig

adjektiv

Tyding og bruk

som har råd til å kjøpe mykje
Døme
- kjøpekraftige ungdomsgrupper
som ein får kjøpe mykje for
Døme
- ei kjøpekraftig krone

konsistorium

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin ‘samlingsstad’; jamfør konsistens

Tyding og bruk

i den katolske kyrkja: råd som består av paven og kardinalane
høgaste administrative styresmakt ved universitet i visse land

konservere

konservera

verb

Opphav

av latin conservare ‘ta vare på’

Tyding og bruk

ta vare på;
halde ved like
Døme
- konservere mellomalderruinen
få matvarer til å halde seg i mest mogleg frisk tilstand så lenge som råd, til dømes med frysing, tørking, hermetisering, salting, sukring, røyking eller liknande
Døme
- raking er verdas eldste måte å konservere fisk på
- brukt som adjektiv:
  konserverte matvarer

fakultetsråd

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

råd (, 3) ved eit fakultet (1)

fagfolk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

personar med fagutdanning;

Døme

arbeidet er gjort av fagfolk;
søkje råd hos fagfolk

konge 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt konungr

Tyding og bruk

mannleg statsoverhovud i eit monarki;
hovding i ættesamfunn
Døme
- Hans Majestet Kongen;
- bli konge etter far sin;
- bli krona til konge
- - arvekonge
  - frankarkonge
  - unionskonge
  - vikingkonge
i bunden form eintal: regjeringa
Døme
- gjelde frå den tid Kongen fastset
herskar over eit (tenkt) rike;
Gud, Kristus
Døme
- han som er konge frå æve til æve
person som er den gjævaste eller mektigaste i sitt slag eller på sitt område
Døme
- kongen i norsk kulturliv;
- han var kongen i gata
- - aviskonge
  - skikonge
  - skyttarkonge
dyr som er det største eller gjævaste innan ei gruppe, eller som har ein utsjånad som let seg assosiere med ein konge;
jamfør kongeørn
Døme
- løva er kongen over dyra
- - alkekonge
  - fuglekonge
  - sildekonge
i kortspel: nest høgaste kort, mellom ess (2, 1) og dame (4)
Døme
- ha konge og knekt på handa
i sjakk: viktigaste brikke
Døme
- setje kongen matt

Faste uttrykk

i kongens klede
i soldatuniform
kongen på haugen
- barneleik der målet er å nå toppen av ein haug først og hindre andre frå å gjere det same
- i overført tyding: person som har overtaket eller er dominerande
  ho har vore konge på haugen i narkotikamiljøet i mange år;
  seniorlaget var dei verkelege kongane på haugen
kongens kar
soldat
Kongens råd
regjeringa
skogens konge
elg
jakta på skogens konge var i gang

Kongens råd

Tyding og bruk

regjeringa;

Sjå: konge, råd

Side 6 av 21

Resultat per side: