Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 103 oppslagsord

føredansar, fordansar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(folke)dansar som fører an i dansen og tener til mønster
Artikkelside

belegg

substantiv inkjekjønn

Uttale

belegˊg

Opphav

av beleggje

Tyding og bruk

  1. lag som dekkjer noko
    Døme
    • belegg på tennene;
    • eit belegg av bakteriar;
    • leggje nytt belegg på taket
  2. samla mengd menneske som tek opp plassane på overnattingsstader, i større lokale eller om bord i transportmiddel
    Døme
    • hotellet har fullt belegg;
    • Hurtigruta slit med for lågt belegg utanom høgsesongen
  3. kjensgjerning som stadfestar ein teori, påstand eller spådom
    Døme
    • det finst ikkje belegg for at dette tiltaket har nokon effekt
  4. døme som tener til prov, til dømes på at ei viss språkform finst
    Døme
    • det eldste belegget på eit ord;
    • det første belegget for ordet ‘jordmor’
Artikkelside

gul 2

adjektiv

Opphav

norrønt gulr

Tyding og bruk

som har ein farge som eggeplomme eller mogen sitron (og som ligg mellom oransje og grønt i fargespekteret)
Døme
  • gule roser;
  • ei gul regnjakke;
  • gule erter;
  • kornet er gult;
  • slå seg gul og blå

Faste uttrykk

  • gul feber
  • gult kort
    kort med gul farge som tener som åtvaring for stygt spel, særleg i fotball
  • gult lys
    trafikklys som varslar overgang frå grønt lys (1) til raudt lys
Artikkelside

feriegodtgjering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sum som ein arbeidstakar tener opp som ein viss prosent av inntekta det føregåande året og får utbetalt før ferien;
Artikkelside

bevismateriale

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

materiale som tener som bevis (1) i ei rettssak
Døme
  • slette bevismateriale frå pc-en
Artikkelside

antisosial

adjektiv

Opphav

av anti-

Tyding og bruk

  1. som ikkje tener fellesskapet;
    Døme
    • ein antisosial politikk
  2. som strir mot normer og reglar i samfunnet;
    Døme
    • ungdom som utviklar antisosial framferd
Artikkelside

svartebørshai

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som tener pengar på svarebørs
Artikkelside

stoppesopp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

handreiskap med rund topp som tener til underlag når ein skal stoppe (2, 2) hol
Artikkelside

barometer

substantiv inkjekjønn

Uttale

baromeˊter

Opphav

av gresk baros ‘tyngd’; jamfør -meter

Tyding og bruk

  1. instrument som måler lufttrykk
    Døme
    • barometeret fell;
    • barometeret står høgt
  2. i overført tyding: noko som tener til å måle grad av ein tilstand
    Døme
    • vere eit barometer på interessa for noko
Artikkelside

bunden

adjektiv

Opphav

av binde

Tyding og bruk

  1. som må følgje visse reglar, eit visst mønster eller liknande;
    pålagd, forpliktande;
    ikkje fri
    Døme
    • bunde mandat;
    • bunden fullmakt;
    • bunden arbeidstid;
    • dei bundne kostnadene på budsjettet har auka
  2. i språkvitskap, om substantiv og adjektiv: som står i ei form som tener til å individualisere og peike ut som kjend
    Døme
    • «guten» er bunden form eintal av «gut»;
    • dei bundne formene av substantiva
  3. brukt som etterledd i samansetningar

Faste uttrykk

  • bunden form
    stil som følgjer visse faste reglar, særleg med omsyn til rim og rytme
    • Shakespeare skreiv stort sett i bunden form
Artikkelside
Side 5 av 11