Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 105 oppslagsord

manne seg opp

Tyding og bruk

ta mot til seg, ta seg saman;
Sjå: manne
Døme
  • han manna seg opp og sa eit klart nei
Artikkelside

krenkje, krenke

krenkja, krenka

verb

Opphav

norrønt krenkja; av lågtysk krenken, av krank ‘sjuk’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • kjenne seg krenkt;
    • det ho sa, krenkte han
    • brukt som adjektiv:
      • krenkjande ytringar;
      • bli utsett for krenkjande haldningar
  2. ikkje respektere;
    Døme
    • krenkje ytringsfridomen;
    • menneskerettane blir krenkte
Artikkelside

utan 1

subjunksjon

Tyding og bruk

  1. innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
    med mindre, viss ikkje
    Døme
    • eg reiser ikkje utan du blir med;
    • det var ikkje dans i bygda utan ho møtte opp som den fyrste
  2. innleier ei leddsetning som uttrykkjer vedgåing;
    sjølv om ikkje, enda ikkje
    Døme
    • mange har blitt sjuke utan vi har oppdaga det;
    • ho høyrde kva han sa utan ho forstod kva han meinte

Faste uttrykk

  • utan at
    innleier ei leddsetning som uttrykkjer vilkår;
    dersom ikkje, med mindre
    • eg reiser ikkje utan at du blir med;
    • arbeidet er solid utan at det er særleg spennande
Artikkelside

kling 2

interjeksjon

Opphav

lydord

Tyding og bruk

brukt for å herme ein klingande (2 lyd
Døme
  • kling! sa klokka
Artikkelside

klikk-klakk

interjeksjon

Opphav

lydord

Tyding og bruk

jamt todelt klikkande lyd;
jamfør klikke (1)
Døme
  • skoa sa klikk-klakk
Artikkelside

kvekk 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

av kvekke (3

Tyding og bruk

  1. lyd frå frosk eller and
  2. (stutt og tonlaus) lyd;
    kort (innhaldslaus) ytring;
    Døme
    • eg har ikkje høyrt så mykje som eit kvekk frå henne;
    • ingen av dei sa eit kvekk

Faste uttrykk

  • ikkje eit kvekk
    ikkje eit ord;
    ikkje noko
    • dei skjøner ikkje eit kvekk;
    • dette interesserer meg ikkje eit kvekk
Artikkelside

kvirrevitt 2

interjeksjon

Opphav

jamfør kvitre; lydord

Tyding og bruk

brukt for å herme fuglekvitter
Døme
  • kvirrevitt! sa linerla
Artikkelside

kristenmann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kristen person
Døme
  • her luktar kristenmanns blod, sa trollet
Artikkelside

etterplapring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

usjølvstendig oppattaking av det andre seier
Døme
  • alt dei sa, var etterplapring av leiaren
Artikkelside

dess 3, di

adverb

Opphav

av dess (2

Tyding og bruk

  1. jamfør jo (2
    Døme
    • ho sa lite, men tenkte dess meir

Faste uttrykk

  • dess … dess …
    • brukt ved samanstilling av to komparativar
      • dess galnare, dess betre
    • brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
      • dess lenger dei gjekk, dess varmare vart det
  • jo … dess …
    • brukt ved samanstilling av to komparativar
      • jo før, dess betre
    • brukt som subjunksjon ved samanstilling av to komparativar
      • jo fleire som har jobb utanfor eigen kommune, dess fleire nyttar bil
Artikkelside
Side 5 av 11