Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 58 oppslagsord

tilleggsspørsmål

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

spørsmål stilt i tillegg til eit hovudspørsmål (for å få eit meir utfyllande svar på dette)
Artikkelside

tilgift

substantiv hokjønn

Opphav

etter lågtysk togift ‘tillegg’

Tyding og bruk

  1. noko ein får i tillegg til det som ein kan vente eller krevje
    Døme
    • få i tilgift – få attpå, på kjøpet
  2. vare som blir gjeven bort eller seld billig mot at ein kjøper anna vare
    Døme
    • systemet med tilgift er ulovleg
Artikkelside

tenestetillegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. økonomisk godtgjersle (til vernepliktige soldatar) i tillegg til fri kost, klede og innkvartering (før innkommanderingstillegg)
  2. særleg godtgjersle som gjev kompensasjon for spesiell (farleg, ulagleg) teneste
Artikkelside

teksttelefon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

telefon(teneste) for tale- og høyrslehemma der mottakaren har ein liten datamaskin i tillegg til telefonen
Artikkelside

særtyding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tyding som noko (særleg ord) kan ha i tillegg til den vanlege tydinga
Artikkelside

sjølv 2

determinativ

Opphav

norrønt sjalfr

Tyding og bruk

  1. til eit substantiv eller pronomen for å merkje ut at det er nett den eller det som det er tale om: personleg, i eigen person;
    aleine (1), utan påverknad utanfrå
    Døme
    • han, ho sa det sjølv;
    • sjølve stod dei berre og såg på;
    • der kan du sjå sjølv;
    • vere tolmodet sjølv – vere det personifiserte tolmodet;
    • spørje seg sjølv;
    • tvile på seg sjølv;
    • gå til seg sjølv – gå til sin eigen heim, opphaldsstad og liknande;
    • det seier seg sjølv – det er innlysande, opplagt
    • i eigen person
      • kongen sjølv;
      • han sjølv gjorde det;
      • han sjølv – husbonden, (arbeids)herren;
      • sjølve presten;
      • sjølve fanden
    • på eiga hand, utan hjelp
      • byggje hus sjølv;
      • gjere alt sjølv
    • den rette, eigenlege
      • sjølve garden er bra, men husa er dårlege;
      • sjølve sentrum er ikkje så stort;
      • skjere seg inn på sjølve beinet
  2. adverb: til og med, jamvel
    Døme
    • sjølv ho vart redd;
    • alle, sjølv barna, var med;
    • sjølv for deg blir dette for mykje

Faste uttrykk

  • av seg sjølv
    utan hjelp, utan vanskar
    • falle, gå, kome av seg sjølv
  • for seg sjølv
    aleine
    • bu for seg sjølv
  • gå i seg sjølv
  • kome til seg sjølv
    få att medvitet, bli normal
  • noko for seg sjølv
    ulik alle andre
  • sjølv annan, tredje
    ein, to i tillegg til ein sjølv
  • vere seg sjølv nok
    ikkje bry seg om nokon annan
  • vere seg sjølv
    oppføre seg slik ein til vanleg gjer
Artikkelside

sikringsdom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • i tillegg til fengselsstraff fekk brotsmannen òg ein sikringsdom
Artikkelside

sidedør

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

mindre dør i eit rom i tillegg til hovuddøra
Døme
  • liste seg inn gjennom sidedøra
Artikkelside

nyttelast

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

last som køyretøy eller fartøy kan ta i tillegg til eige drivstoff og nødvendig utstyr
Artikkelside

frynsegode

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter engelsk fringe benefits; jamfør gode (3

Tyding og bruk

føremon som ein arbeidstakar har i tillegg til vanleg løn;
Artikkelside
Side 5 av 6