Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 39 oppslagsord

spa 3, spade 2

spada

verb

Opphav

av spade (1

Tyding og bruk

fjerne, grave, moke med spade;
arbeide jord med spade
Døme
  • spa åkeren;
  • spa i hagen;
  • spa laus ein stein;
  • spa vekk ein sandhaug
Artikkelside

rydde

rydda

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt ryðja ‘tømme, reinske’; same opphav som rydje

Tyding og bruk

  1. reinske, få or vegen, fjerne;
    Døme
    • rydde loftet for mus, plassen for folk;
    • rydde i hagen om våren – rake lauv osv.;
    • rydde kvister av treet – hogge, skjere
    • i overført tyding:
      • rydde bort all tvil
  2. gjere ryddig, setje ting på plass, ordne (opp)
    Døme
    • rydde låven;
    • rydde i stova, på hybelen;
    • rydde av bordet
  3. bryte (opp), planere, stelle i stand, dyrke
    Døme
    • rydde veg – brøyte;
    • rydde ny jord;
    • rydde seg ein buplass

Faste uttrykk

  • rydde opp i
    setje ein stoppar for (misbruk eller liknande);
    sanere
  • rydde or vegen
    drepe (nokon)
  • rydde ut
    gjere ende på, tyne
Artikkelside

paradis

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt paradís f; frå gresk opphavleg persisk ‘hage’

Tyding og bruk

  1. hagen i Eden;
    Guds hage, der Adam og Eva var til Gud viste dei ut etter syndefallet
    Døme
    • kor lenge var Adam i paradis? – kor lenge varte lykka el. idyllen?
  2. bustad for dei frelste etter døden;
    himmelriket
  3. mellombels lykkestad for dei rettferdige mellom død og endeleg dom
  4. ideell tilhaldsstad
    Døme
    • eit paradis for ungar
  5. i uttrykk:
    Døme
    • hoppe el.hinke p. – barneleik der ein hoppar etter visse reglar i opprita ruter

Faste uttrykk

  • slangen i paradiset
    det vonde som trugar el. øydelegg lykka
Artikkelside

fløyme

fløyma

verb

Opphav

av flaum

Tyding og bruk

  1. ha stor vassføring;
    Døme
    • elvane fløymer
  2. i overført tyding: strøyme, velle;
    renne rikeleg
    Døme
    • blodet fløymer;
    • vatnet fløymde ned frå himmelen;
    • sola fløymer inn gjennom vindauga;
    • pengane fløymde inn
    • brukt som adjektiv
      • fløymande tonar

Faste uttrykk

  • fløyme over
    vere så full at væske renn over kanten på kar, elv eller liknande;
    vere eller bli overflødd
    • elva fløymer over;
    • hagen er i ferd med å fløyme over
Artikkelside

bærtre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tre (1, 1) eller busk som det veks bær (1, 1) på
Døme
  • ha mange bærtre i hagen
Artikkelside

busk

substantiv hankjønn

buske

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt buskr

Tyding og bruk

  1. etter måten låg, fleirårig plante med trevorne greiner som greinar seg nær jorda
    Døme
    • tre og buskar;
    • ha buskar med bær i hagen;
    • myra veks att med buskar og kratt
  2. lite tre som liknar ein busk (1)
Artikkelside

blom 2, blome 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt blóm nøytrum og blómi maskulinum

Tyding og bruk

  1. plantedel som består av ei samling (godt synlege) farga kronblad og andre delar som inngår i formeiringa av planta;
    Døme
    • ei plante med vakre raude blomar;
    • eit tre med velduftande blomar
  2. plante med ein eller fleire blomar (2 og ikkje trevoren stengel;
    Døme
    • det veks blomar i hagen;
    • kjøpe blomar til morsdagen
  3. ting eller figur som liknar på ein blom (2, 1)
    Døme
    • ei festdrakt med broderte blomar;
    • eit smykke med ein blome av sølv
  5. særleg i bunden form eintal: det beste, gjævaste eller venaste av noko
    Døme
    • samle blomen av ungdomen vår

Faste uttrykk

  • i blom
    med utsprotne blomar;
    i bløming
    • solsikkene står i blom
  • seie det med blomar
    uttrykkje beundring, ros, takk eller liknande ved å gje blomar
  • slå ut i full blom
    i overført tyding: kome til uttrykk i full mon
    • talentet hennar har slått ut i full blom
Artikkelside

benk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bekkr

Tyding og bruk

  1. langt og etter måten smalt møbel til å sitje (eller liggje) på
    Døme
    • sitje på ein benk i hagen
  2. sitjeplass i samlingsrom;
    Døme
    • sitje på første benk i teateret;
    • tale for tomme benker
  3. i idrett: utvisingsbenk
    Døme
    • få to minutt på benken
  4. avlangt underlag for ymse arbeid
  5. næringsrik jord i kasse dekt med glas eller plast;
  6. stilling i bryting (3)
Artikkelside

bambus

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom nederlandsk; frå malayisk bambu, truleg lånt frå eit anna språk

Tyding og bruk

  1. i botanikk: samnemning for tropiske planter med grøne blad som veks tett inntil strå (1;
    til dømes Fargesia nitida og Guadua
    Døme
    • ein hekk av bambus i hagen
  2. Døme
    • korg fletta av bambus
  3. mjukt stoff av tekstilfiber frå bambus (1)
    Døme
    • klede laga av bambus, hamp og økologisk bomull
Artikkelside
Side 4 av 4