Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 47 oppslagsord

fase 2

fasa

verb

Faste uttrykk

  • fase inn
    ta gradvis i bruk
    • fase inn eit nytt opplegg
  • fase ut
    ta gradvis bort;
    fjerne litt om senn
    • fase ut atomkraftverka
Artikkelside

utvikle

utvikla

verb

Opphav

etter tysk auswickeln og entwickeln, som er etter fransk développer og latin evolvere

Tyding og bruk

  1. få fram, skape, framstille
    Døme
    • energi utviklar varme;
    • utvikle nye bærsortar, nye produkt, ein ny idé
    • refleksivt:
      • det har utvikla seg sopp i kjellaren
  2. endre gradvis og sakte, lage om, la vekse, mogne
    Døme
    • utvikle kroppen med trening;
    • utvikle evna til tenking
      • pattedyra har utvikla seg frå lågare former;
      • barnet utviklar seg fort – kroppsleg, åndeleg;
      • han har utvikla seg som hoppar;
      • krisa kan utvikle seg til krig
    • i presens partisipp:
      • opphaldet verkar utviklande på deltakarane
    • i perfektum partisipp:
      • vere tidleg, seint, vel, dårleg utvikla – kroppsleg, åndeleg;
      • ha mangelfullt utvikla sjelsevner;
      • ein høgt utvikla kultur, teknikk
  3. leggje fram, greie ut om
    Døme
    • utvikle teorien sin i ei bok
Artikkelside

trappe 3

trappa

verb

Opphav

etter engelsk escalate; av trapp (1

Tyding og bruk

i uttrykk

Faste uttrykk

  • trappe ned
    minke gradvis
  • trappe opp
    auke gradvis
Artikkelside

steg

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt stig; av stige (2

Tyding og bruk

  1. det å flytte ein fot framover
    Døme
    • gå med lange steg;
    • lære seg stega i tango;
    • ta eit avgjerande steg – gå til ei avgjerande handling;
    • eit steg i rett lei – eit lite stykke i rett lei
  2. avstand mellom fotefar, steg (1)
    Døme
    • gå eit steg til sida
  3. tverrtre til å trø på
  4. grad eller punkt i ein skala;
    fase, stadium i ei utvikling;
    Døme
    • alderssteg;
    • lønssteg

Faste uttrykk

  • steg for steg
    òg: litt etter litt, gradvis
  • ta steget fullt ut
    ikkje stogge på halvvegen
Artikkelside

friskmelding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det at nokon blir vurdert som frisk etter ein periode med sjukdom
    Døme
    • eit treningsprogram som fører til betring og friskmelding
  2. i overført tyding: det å slå fast at noko er godt og normalt att etter at det har vore i ein dårleg tilstand
    Døme
    • ei gradvis friskmelding av økonomien
Artikkelside

forskuving, forskyving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å forskuve noko;
    Døme
    • forskuving av tyngdepunktet;
    • forskuving av jordlag
  2. gradvis endring
    Døme
    • forskuving av døgnrytmen;
    • ideologisk forskuving
Artikkelside

fontanell

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk

Tyding og bruk

open, ikkje forbeina del av kraniet hos foster og spedbarn
Døme
  • fontanellen veks gradvis saman
Artikkelside

erosjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av erodere

Tyding og bruk

  1. prosess der vatn, is, vind eller liknande tærer på eller bryt ned jordoverflata og fører med seg det avslitne materialet;
    jamfør forvitring
    Døme
    • plante tre for å motverke erosjon;
    • området er sterkt utsett for erosjon
  2. gradvis sliting eller nedbryting av tann, vev eller liknande ved kjemisk eller fysisk påverknad
    Døme
    • dental erosjon
  3. gradvis sliting eller nedbryting av metall ved mekanisk påverknad av strøymande væsker eller gassar, forureining eller liknande
Artikkelside

erodere

erodera

verb

Opphav

av latin eks- og rodere ‘gnage’

Tyding og bruk

  1. om vatn, is, vind og liknande: tære, løyse opp eller bryte ned jordoverflata og frakte vekk det oppløyste materialet;
    Døme
    • sandstormane eroderer landskapet;
    • elva veks ved å erodere botnen av dalen
  2. bli løyst opp og ført bort av vatn, vind, is eller liknande
    Døme
    • jorda er erodert bort;
    • i dag er fjellet over hola erodert bort
  3. gradvis slite ned tann, vev eller liknande ved kjemisk eller fysisk påverknad
    Døme
    • sitronsyre eroderer emaljen på tennene
  4. om metall: gradvis slitast ned ved mekanisk påverknad av strøymande væsker eller gassar, forureining eller liknande
Artikkelside

ekspansjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

det å ekspandere;
Døme
  • eit samfunn i sterk ekspansjon;
  • ein gradvis ekspansjon i nord og sør;
  • ekspansjonen av industriområdet
Artikkelside
Side 4 av 5