Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 186 oppslagsord

losstell

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

statsinstitusjon som organiserer losing av fartøy i norske farvatn
Artikkelside

peng, penge

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt pen(in)gr, frå vestgermansk

Tyding og bruk

  1. mynt (1) (eller pengesetel)
    Døme
    • mora gav ungen ein peng
  2. i fleirtal: myntar eller setlar brukte som verdimål og betalingsmiddel
    Døme
    • norske pengar;
    • ha pengar i lommeboka
  3. i fleirtal: verdi som pengesetlar og myntar har;
    pengesum;
    Døme
    • tene pengar;
    • leggje seg opp pengar;
    • ha pengar i banken;
    • dei lånte pengar til bil

Faste uttrykk

  • ein billig penge
    ein liten pengesum
    • det var mange bøker til sals for ein billig penge
  • for alle pengane
    brukt for å uttrykkje intensitet og entusiasme
    • moro for alle pengane;
    • stå på for alle pengane
  • friske pengar
    pengar frå ei ny kjelde
    • det kom ingen friske pengar til vegbygging
  • ha pengar mellom hendene
    ha pengar ein kan bruke
  • kaste pengar ut av vindauget
    bruke pengar til inga nytte
  • reine ord for pengane
    klar tale;
    sanninga
  • store pengar
    mykje pengar;
    stor forteneste
    • tene store pengar;
    • dei tapte store pengar
  • svarte pengar
    skattepliktige pengar som ein lèt vere å betale skatt for
Artikkelside

originaltekst

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

opphavleg tekst
Døme
  • dei samanliknar den tyske originalteksten med den norske gjendiktinga
Artikkelside

preses

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, opphavleg ‘den som sit fremst’; jamfør presidere

Tyding og bruk

  1. leiar for eit vitskapleg akademi eller selskap
  2. leiar for Bispemøtet i Den norske kyrkja
Artikkelside

NRK

forkorting

Uttale

enærkåˊ

Tyding og bruk

forkorting for Norsk rikskringkasting, norsk allmennkringkastar ått av den norske staten
Artikkelside

halvoffentleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som er halvveges eller dels offentleg (1) kjend
    Døme
    • informasjonen var halvoffentleg
  2. som er dels ått eller styrt av offentleg (4) sektor
    Døme
    • Det Norske Samlaget vart tidleg rekna for ein halvoffentleg kulturinstitusjon
Artikkelside

utanrikstenest, utanriksteneste, utarikstenest, utariksteneste

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

teneste eller etat (i eller utanfor landet) som ligg under Utanriksdepartementet
Døme
  • tilsette i (den norske) utanrikstenesta
Artikkelside

dukke/sprette/skyte opp som paddehattar

Tyding og bruk

få stor utbreiing på kort tid;
Sjå: paddehatt
Døme
  • norske band dukkar opp som paddehattar;
  • kjøpesenter veks opp som paddehattar
Artikkelside

paddehatt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

sopp med hatt (2)

Faste uttrykk

  • dukke/sprette/skyte opp som paddehattar
    få stor utbreiing på kort tid
    • norske band dukkar opp som paddehattar;
    • kjøpesenter veks opp som paddehattar
Artikkelside

tropp

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom eldre tysk, frå gammalfransk trop, eigenleg germansk ord; same opphav som trupp

Tyding og bruk

  1. underavdeling av militært kompani, batteri eller liknande
    Døme
    • geværtropp;
    • kommandotropp;
    • stille opp troppen
  2. i fleirtal: militære styrkar
    Døme
    • sende troppar inn i byen;
    • fiendtlege troppar
  3. speidaravdeling av fleire patruljar
    Døme
    • speidartropp
  4. Døme
    • den norske (VM-)troppen;
    • kome i samla tropp
    • i fleirtal:
      • samle, mønstre troppane
Artikkelside
Side 3 av 19