Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 26 oppslagsord

maken

adjektiv

Tyding og bruk

heilt lik
Døme
  • kjolen din er maken til min;
  • vi har make orgel heime
Artikkelside

manual 2

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

tangentane på eit orgel;
til skilnad frå pedal
Artikkelside

lirekasse

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

eit slags lite orgel (på hjul) som spelar visse melodiar når ein dreier på ei handsveiv
Artikkelside

kyrkjeorgel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

orgel i kyrkje
Artikkelside

intonasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør intonere

Tyding og bruk

  1. i musikk: fastsetjing av ein tone (med eit instrument eller med røysta)
    Døme
    • songaren hadde ein presis intonasjon
  2. i orgel- og pianobygging: siste justering for å få alle røystene i instrumentet til å klinge godt saman
    Døme
    • dei brukte lang tid på montering og intonasjon av orgelet
  3. i språkvitskap: setningsmelodi, tonegang
Artikkelside

elorgel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

elektrisk orgel
Artikkelside

veltent

adjektiv

Tyding og bruk

som har gjort lang og god teneste
Døme
  • eit gammalt veltent orgel
Artikkelside

tremulant

substantiv hankjønn

Opphav

italiensk presens partisipp; av tremulere

Tyding og bruk

  2. mekanisk innretning i eit orgel som får spelelufta til å skjelve slik at tonen tremulerer
Artikkelside

toccata

substantiv hankjønn

Uttale

tåkaˊta

Opphav

italiensk av toccare ‘røre ved’

Tyding og bruk

virtuos komposisjon i fri form for orgel eller klaver
Artikkelside

temperatur

substantiv hankjønn

Opphav

latin temperatura ‘høveleg blanding’

Tyding og bruk

  1. grad, styrke, nivå av varme
    Døme
    • det er høg, låg temperatur – varmt, kaldt;
    • vatn frys når temperaturen er 0 °C
  2. temperatur (1) uttrykt i grader
    Døme
    • liste over temperaturane ulike stader
  3. kroppsvarme
    Døme
    • normal temperatur;
    • for høg temperatur – feber;
    • ta temperaturen – måle
  4. i overført tyding: stemning (2, atmosfære
    Døme
    • den politiske temperaturen
  5. i musikk: avvik frå absolutt reinstemming av eit orgel eller liknande

Faste uttrykk

  • absolutt temperatur
    temperatur målt frå det absolutte nullpunktet
  • kritisk temperatur
    temperatur da ei kjemisk el. fysisk endring går føre seg
Artikkelside
Side 2 av 3