Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

faktabasert

adjektiv

Tyding og bruk

som byggjer på fakta
Døme
  • få til ein faktabasert debatt;
  • nøytral og faktabasert informasjon
Artikkelside

karbonnøytral

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

denotativ tyding

Tyding og bruk

konstant og nøytral tyding;
Sjå: denotativ
Artikkelside

utanforståande, utaforståande

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er med;
ikkje innblanda eller informert;
Døme
  • krangelen i partiet verkar rar for utanforståande
Artikkelside

denotativ

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld denotasjon;
til skilnad frå konnotativ

Faste uttrykk

  • denotativ tyding
    konstant og nøytral tyding;
    grunntyding
Artikkelside

sone 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå gresk ‘belte’

Tyding og bruk

  1. avgrensa område, belte (4) med særmerkte tilhøve eller føresegner
    Døme
    • atomfri sone;
    • nøytral sone;
    • jorda er delt inn i den varme sona, dei tempererte sonene og dei kalde sonene
  2. Døme
    • Noreg ligg i sona med mellomeuropeisk tid
  3. i overført tyding: som etterledd i sms der førsteleddet syner kva saksområde det gjeld
Artikkelside

upersonleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan (individuelt) særpreg, (for) allmenn, nøktern, nøytral, tam
    Døme
    • upersonleg møblering, brev, stil, språk;
    • alt er så upersonleg i kontorbygget
  2. som ikkje er ein person eller ikkje har individualitet
    Døme
    • upersonleg guddom
  3. i språkvitskap:

Faste uttrykk

  • upersonleg subjekt
    pron det brukt i upersonleg uttrykk
  • upersonleg uttrykk
    setning utan eigenleg subjekt (til dømes det regnar eller her regnar)
  • upersonleg verb
    verb som står i upersonleg uttrykk
Artikkelside

upartisk

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • ein upartisk dommar;
  • upartisk dom, avgjerd, framstilling
Artikkelside

reaksjon

substantiv hankjønn

Opphav

av reagere

Tyding og bruk

  1. i fysikk: tilbakeverkande kraft, motkraft;
    utslag (på instrument)
  2. i kjemi: det at ein stoffmasse reagerer;
    tilstand som er ei følgje av ein kjemisk prosess
    Døme
    • reaksjon mellom ester og vatn;
    • at reaksjonen er nøytral, vil seie at pH-verdien er lik 7
  3. i biologi: rørsle eller liknande som svar på sanseinntrykk
    Døme
    • refleks er ein automatisk reaksjon
  4. (imøtekomande eller avvisande) svar på spørsmål, meiningsytringar og inntrykk i ymse former
    Døme
    • det kom ingen reaksjonar frå dei som vart rådspurde – det kom ikkje svar;
    • det har kome reaksjonar mot framlegget – innvendingar, protestar mot;
    • forbodet har møtt skarp reaksjon hos fiskarane – har møtt sterk motstand;
    • positive reaksjonar – (teikn på) velvilje, godhug
  5. Døme
    • da det heile var over, melde reaksjonen seg
  6. retning, rørsle som opponerer mot ei rådande retning
    Døme
    • nyromantikken var ein reaksjon mot realismen
  7. politisk retning som går ut på å hindre reformer og få att gamle tilstandar;
Artikkelside

nøytralisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

nøytral haldning (i utanrikspolitikken)
Artikkelside
Side 2 av 3