Avansert søk

Nynorskordboka 519 oppslagsord

grunnspel

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

sett av innleiande kampar i turnering for lagspel
Døme
- laget kom på fjerdeplass i grunnspelet
original versjon av brettspel eller dataspel der det òg finst utvidingar som kan brukast saman med den originale versjonen
Døme
- alle utvidingane må brukast saman med grunnspelet

gløgg 2

adjektiv

Opphav

norrønt gløggr

Tyding og bruk

skarp og snar til å tenkje og forstå;
skarp, intelligent, lærenem
Døme
- gløgge elevar
nøyen, grannsam, var (3
Døme
- ei gløgg vekt
kjenslevar;
tilbakehalden, blyg
Døme
- kom inn, ikkje ver gløgg!

gledestrålande

adjektiv

Tyding og bruk

som stråler av glede

Døme

ho kom gledestrålande og fortalde om hendinga

brukt som adverb:
- ‘hurra!’ ropte han gledestrålande

gledesrus, glederus

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rus (, 2) som følgje av stor glede (, 1);

eufori, ekstase (1)

Døme

vi har vore i gledesrus sidan resultatet kom

heftevis

adjektiv

Tyding og bruk

som finst eller kjem i hefte (, 4)

Døme

ei heftevis utgjeving

brukt som adverb:
- ordboka kom heftevis

hundrevis

adverb

Tyding og bruk

i ei mengd på fleire hundre

Døme

hundrevis av hus

brukt som substantiv
- flugene kom i hundrevis;
- hundrevis vart arrestert

lei 3

adjektiv

Opphav

norrønt leiðr

Tyding og bruk

som gjev ubehag;
kvidesam (2), pinleg (1)
Døme
- ei lei sak;
- det er leitt å umake henne;
- det er leitt å snakke om slike ting
som det er bry (1 eller plage (1 med;
brysam;
fæl (1), slem (3
Døme
- ei lei sjuke;
- vere lei mot nokon;
- han er lei til å lyge
som kjenner keisemd eller uhug;
kei (2, 1), trøytt (3)
Døme
- lut lei;
- lutande lei;
- vere lei av noko
- - matlei
  - skulelei
som er trist (1) til sinns;
nedstemd, sorgfull
Døme
- vere lei seg
om tilhøve: synd, sørgjeleg
Døme
- det var leitt han ikkje kom
misnøgd, vond (3)
Døme
- vere lei på ein for noko

Faste uttrykk

seie seg lei for
seie at ein er lei seg for eller angrar på noko
sjå seg lei på
få nok av
vere lei for
gjere ein vondt
eg er lei for det

realisme

substantiv hankjønn

Opphav

av latin realis; jamfør real (

Tyding og bruk

haldning som tek utgangspunkt i faktiske tilhøve
Døme
- syne ein nøktern realisme;
- forventinga om økonomisk vekst er det lite realisme i
kunstretning som legg hovudvekta på ei naturtru og nøktern attgjeving av røyndomen;
jamfør nyrealisme
Døme
- etter romantikken i norsk litteratur kom realismen
i filosofi: oppfatning som byggjer på at røynda eksisterer uavhengig av førestillingane våre

Faste uttrykk

magisk realisme
retning innan latinamerikansk etterkrigslitteratur der grensene mellom fantasi og røyndom blir oppheva

rauv, ræv

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rauf ‘hol’

Tyding og bruk

bakende (2), rumpe (1)

Faste uttrykk

få/setje ræva i gir
få opp farten, skunde seg
få ræva i gir og kom!
set ræva i gir og få det unnagjort!
gå på rauva
- falle, dette
  ho glei og gjekk på rauva
- mislykkast
  forretninga gjekk på rauva
ha gullhår i rauva
støtt ha lykka med seg
lette på rauva
reise seg for gjere noko
midt i ræva
ikkje det minste
det interesserer meg midt i ræva
sitje på rauva
vere uverksam

ein 3

determinativ kvantor

Opphav

same opphav som ein (

Tyding og bruk

brukt til å nemne eit einskilt individ, eksemplar eller liknande

Døme

det kom ein mann, ei kone og eit barn;
eit stort hus;
han er ein ny Garborg;
eg ser etter ein lege

Side 2 av 52

Resultat per side: