Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 658 oppslagsord

rover 1

substantiv hankjønn

Uttale

råˊver

Opphav

frå engelsk ‘pirat, vandrar’, av rove ‘flakke omkring’

Tyding og bruk

  1. speidar (2) over 16 år
  2. om eldre forhold: gutespeidar over 16 år;
    jamfør ranger (2)
Artikkelside

russelåt

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

låt (1, 2) som er laga for å bli spela i russetida eit visst år
Artikkelside

rund

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; av latin rotundus, av rota ‘hjul’

Tyding og bruk

  1. med form som ein sirkel, ellipse eller liknande
    Døme
    • ei rund bordplate;
    • eit rundt hol;
    • barnet har store, runde auge
  2. med form som ei kule, ein sylinder eller liknande
    Døme
    • rund som eit egg;
    • jorda er rund;
    • runde stokkar
  3. Døme
    • han har runde armar
  4. Døme
    • vere rund i ryggen
  5. om fisk: heil, med hovud, gjeller og innmat;
    ikkje sløgd
    Døme
    • frysing av rund fisk
  6. blid og omgjengeleg;
    Døme
    • ein rund type
  7. som ikkje støyter nokon;
    som unngår problem
    Døme
    • runde og ufarlege samtalar
  8. Døme
    • runde formuleringar;
    • runde talemåtar
  9. om tal eller sum: som kan delast med 10;
    avrunda
    Døme
    • sende ein rund sum;
    • feire runde år
  10. Døme
    • eit flygel med ein syngjande, rund klang
  11. om smak: fyldig (4)
    Døme
    • vinen er rund i smaken

Faste uttrykk

  • liggje rund
    liggje fullt påkledd
  • med rund hand
    rikeleg, raust
    • dele ut gåver med rund hand
  • rund i kantane
    tolerant og medgjerleg;
    romsleg (2)
  • rundt rekna
    om lag
Artikkelside

rust 2

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med raud

Tyding og bruk

  1. raudbrunt belegg som blir avsett på overflata av jern når jernet reagerer med oksygen og vatn, og som kan føre til skade på jernet
    Døme
    • banke rust;
    • behandle ein bil mot rust
  2. plantesjukdom framkalla av rustsopp
    Døme
    • det er mykje rust på kornet i år
  3. hås, skurrande lyd
    Døme
    • han svarte med rust i målet
Artikkelside

runding 1

substantiv hokjønn

Opphav

av runde (2

Tyding og bruk

  1. det å gjere rund eller avrunda
    Døme
    • runding av leppene
  2. det å gå i boge rundt noko
    Døme
    • etter runding av bøya stilna vinden av
  3. det å passere eit høgt, rundt tal
    Døme
    • rundinga av 50 år
Artikkelside

runde 2

runda

verb

Opphav

av rund

Tyding og bruk

  1. gjere rund eller avrunda
    Døme
    • runde kantane
  2. gå i boge rundt noko
    Døme
    • runde eit gatehjørne;
    • båten runda odden;
    • runde ein motspelar
  3. passere eit høgt, rundt tal
    Døme
    • runde 50 år;
    • dyrehagen runda 600 000 gjester

Faste uttrykk

  • runde av
    • gjere rund
      • rekkverket vart runda av i enden
    • rekne om til nærmaste runde tal
      • runde av til 100 kr
    • avslutte ein aktivitet eller periode
      • sjå fram til å runde av ein travel sesong
  • runde ned
    redusere ein talverdi til nærmaste runde tal
  • runde opp
    auke ein talverdi til nærmaste runde tal
Artikkelside

rekordår

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

år med den største mengda eller det beste resultatet nokon gong
Døme
  • det vart eit solid rekordår for frukt og bær
Artikkelside

rempling

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør eldre dansk rempling ‘kalv, halvvaksen gut’

Tyding og bruk

  1. ungt dyr av storfe, særleg ung okse (i alderen eitt til tre år)
  2. i overført tyding: unggut
Artikkelside

gruppevaldtekt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

valdtekt (1) utført av fleire mot éin person
Døme
  • tre 19-åringar er tiltalte for gruppevaldtekt av ein 15 år gammal person
Artikkelside

gror

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt gróðr; av gro (2

Tyding og bruk

  1. groing, spiring;
    Døme
    • det kjem gror i kornet;
    • stå i gror
  2. vekst av planter;
    grøde, vegetasjon
    Døme
    • groren står fint i år
  3. groe, spire, kim
Artikkelside
Side 1 av 66